Eimreiðin - 01.09.1963, Side 68

Jakob Jóli. Smári:
ORÐ
Heimur orðanna er mikill og merkilegur, svo að furðulegt toa
kallast. Og þótt að vísu megi segja, að hugurinn, en ekki orðin, se
til alls fyrst, er það samt öruggt, að orðin geta teygt og sveigt hug'
myndir á ýmsa vegu eftir því, hver þeirra eru notuð til að láta þier
í Ijós. Og eitt tungumálið hefur áhrif á annað svo sem kunnugt er,
og eru þau áhrif ýmist meðvituð eða óafvitandi.
Mér hefur dottið í hug að minnast á örfá atriði í mínum eig'11
skáldskap, þar sem erlend mál hafa haft áhrif á orðalag mitt, alveg
ósjálfrátt óg án þess að ég tæki eftir því fyrr en eftir á.
Fyrsta dæmið er úr greinaflokki mínum „Úr djúpinu“, aftast i
„Kaldavermslum". Þar fjallar nr. 12 um haustmorgunn í Assistents-
kirkjugarði og áhrif umhverfisins á sál mína. Ég kemst þannig
orði: „Þær minningar, sem allir eiga, en þó hver á sinn hátt, urn
sorg og gleði og strit, mildaðar af hátigninni og róseminni í friðaf'
guröi dauðans.“
Þegar sá vitri og margfróði maður Hallbjörn prentari HallúolS
son var að setja „Kaldavermsl“, vakti hann athygli mína á því» a®
„friðargarður" væri orðrétt útlegging á þýzka orðinu yfir „kirkju
garð“ („Friedhof"), en ekki hafði mér dottið það orð í hug, þegal
ég skrifaði greinina, þótt ég telji vafalítið, að það hafi í undirvh
und minni verið fyrirmyndin að orðinu „friðargarður“, En þa
orð er í greininni notað til að gefa í skyn þann frið, sem yfir kirkju
garðinum hvíldi.
í kvæðinu „Fiðlarinn“ í „Kaldavermslum" kemur fyrir 0101
„Ivíljós“ í línunum
„Hér eygist við tvíljóssins óglögga blik
aldraður vinnuþræll, fölur og grár“,
og er það auðskilið, því að í næstu vísu á undan stendur:
„En morgunskíman réðst bláköld og bleik
á blaktandi ljósanna rauðgula skin“,
os er hér að vísu um tvennskonar ljós að ræða, en mig grunar,
orð þetta eigi upptök sín í enska orðinu „twilight“, sem ao ^
þýðir hálfbirta eða rökkur, en mun upphaflega hafa þýtt eiltl1'1