Eimreiðin - 01.09.1963, Blaðsíða 102

286
EIMREIÐIN
tök og einkenni hetjukvæða, Eldri
lietjukvæði, Unglegri hetjukvæði.
Um eddukvæðin og vandamálin
mörgu varðandi hinar ýmsu hliðar
Jjeirra, sem hér eru teknar til ræki-
legrar athugunar, hefur, eins og
kunnugt er, verið skrifaður slíkur
sægur ritgerða og bóka á fjölmörgum
málum, að það er í heild sinni orðið
geysimikið bókasafn. I>essu rnikla og
víðtæka efni er höfundur svo gagn-
kunnugur, að hann liefur það allt í
hendi sér. Dregur hann hér saman og
rökræðir allar Itinar helztu kenning-
ar fræðimanna um þessi efni, leggur
þær á vog djúpstæðrar þekkingar
sinnar og glöggskyggni, vegur þær og
metur, samþykkist þeim eða hafnar, og
leiðir með þeim hætti í ljós álit sitt.
á deilumálum og atriðum, eða hann
setur beinlínis fram skoðanir sínar.
En hvorri aðférðinni, sem liann beitir,
þarf lesandinn eigi að fara í neinar
grafgötur um það, hverjum augum
hann lítur á málin, þó að hann gæti
jafnan þeirrar varfærni vísindamanns-
ins, að fullyrða eigi meira en rök eða
sterkar líkur gefa tilefni til. Meðferð
hans á hinu mikla deilumáli, heim-
kynni eddukvæða, sem hann rökræðir
í samnefndum kafla, er ágætt dæmi
vandvirkni hans og varfærni í álykt-
unum, sem byggðar eru á hinum
traustustu stoðunt í hvívetna.
Annað einkenni dr. Einars, sem ljóst
kemur Iram í þessu riti hans, er sú
mikla virðing, sem hann ber fyrir
skoðunum annarra fræðimanna, þó að
hann finni sig knúðan til þess, að
vera þar á öðru rnáli. Skal hér aðeins
nefnt eitt dæmi þess. Hinn kunni og
mikilsvirti norski fræðimaður dr. Did-
rik Arup Seip prófessor, liafði haldið
fram þeirri skoðun, „að í báðum aðal
handritum eddukvæðasafnsins komi
l'yrir stafsetningarauðkenni, sem muni
runnin frá norsku frumriti". Með
öðrum orðum, að fslendingar hefðu á
sínum tíma (um 1200) skrifað eddu-
kvæðin eftir norsku frumriti, og var
það í rauninni hið sama og að segja,
að þau væru norsk. hessar kenningar
hins Jiekkta fræðimanns viiktu að von-
um mikla athygli og sættu andmælum
annarra kunnra fræðimanna, erlendra
og íslenzkra. Vegur dr. Einar rök drv
Seips og andmælenda hans, og leggur
á þau eftirfarandi dóm:
„Rannsóknir Seips hafa dregið ;l
eftir sér nýjar rannsóknir. Það er vel-
Þörf er athugana á því, hvað sé iS"
lenzkt og hvað norskt og livað hvort-
tveggja, eins og gerð var grein fyru
hér á undan. Af því, sem fram hefur
kornið í málinu, virðist líklegast, að
Seip hafi rangt fyrir sér um uppruna
eddukvæðasafnsins.“
Er slík varfærni í dómum og víð-
sýni í meðferð bókmenntalegra deilu-
efna mjög til fyrirmyndar. Ekki fe
heldur séð, en að dr. Einar færi yf*1'
leitt gild rök og skynsamleg fyrir dóiu-
um sínum og niðurstöðum í þcssl1
mikla riti sínu. Hitt er óhjákvæmileg1,
að skoðanamunur verði um suina*
þeirra, jafn víðtækt og viðfangsefn*
hans er og mragt á liuldu í hinum
fornu bókmennutm vorum og fræ®
urn.
Ritaskrá fylgir ekki þessu bindi, og
mun ástæðan sú, að hún eigi að kom*1
með lokabindi ritverksins. í formála
sínum getur höfundur hins vega*
ýmissa bókfræðirita og yfirlitsrita, sen
honum liafa sérstaklega að gagni kon
ið, en Iiinar fjölmörgu tilvitnanir hanS
í rit og ritgerðir bæði í meginmáli bók
ar lians og í neðanmálsgreinum f)era
])ví órækan vott, hve víða hann he£ur
gengið á rekana við samningu hennar-
Hins er ekki að vænta, að þar sé taln1
hver einasta grein, senr um eddukvs
in Iiefur samin verið, gildi slíkra greim'
varð vitanlega að ráða vali þeirra. En