Eimreiðin - 01.09.1971, Qupperneq 4

68
EIMREIÐIN
Flutningsmenn þessarar þingsályktunartillögu eru Svava Jakobs-
dóttir, Bjarni Guðnason og Ingvar Gíslason.
Eimreiðin leyfir sér að taka hér upp greinargerðina með tillög-
unni en hún hljóðar svo:
„Rithöfundar hafa löngum barizt fyrir viðurkenningu á rétti sín-
um til sómasamlegrar greiðslu fyrir ritstörf sín. Kröfur rithöfunda
geta tæpast talizt óhóflegar, Jjar eð þær miðast einvörðungu við Jrað,
að rithöfundar geti gefið sig óskipta að samningu bókar, án þess að
þurfa jafnframt að eyða starfsorku sinni og tíma í önnur störf sér til
lífsbjargar. Æ fleiri viðurkenna þá staðreynd í orði, að ritstörf verði
ekki stunduð sem listgrein, nema þau njóti skilnings og viður-
kenningar sem fullt starf. Sarnt hefur sorglega lítið þokazt áleiðis
í hagsmunabaráttu rithöfunda, og nú er svo komið málum, að Is-
lendingar — hin forna bókaþjóð — verða að horfast í augu við Jrað,
að rithöfundar þeirra búa við verri kjör en þekkjast annars staðar á
Norðurlöndum.
Útgáfukostnaður meðalbókar (um 250 bls.) mun áætlaður 1 millj-
ón króna. Af Jnessum heildarútgjöldum kernur í hæsta lagi 1 /x 0 í
hlut rithöfundarins. Algengust ritlaun eru frá 70—100 þús. kr. Ein-
staka rithöfundar fá rúmlega 100 þús., rnargir minna en 70 þús. Rit-
höfundurinn ber því minnst úr býtum allra þeirra, sem við verk
hans eru riðnir, enda þótt starf hans hljóti að teljast undirstaða allra
annarra bókagerðarstarfsgreina.
Ef ríkið viðurkennir á annað borð hlut skálda og rithöfunda í
íslenzku menningarlífi, hlýtur það að hlaupa hér undir bagga.
Stuðningur ríkisins við rithöfunda er sáralítill. Á fjárlögum Jressa
árs voru rúmlega 8 millj. kr. veittar til listamannalauna, heiðurs-
launa og starfsstyrkja. Þessi upphæð skiptist milli hinna ýmsu list-
greina, og því rennur ekki nema hluti hennar til rithöfunda. Þá
má og benda á, að hluti þessa framlags rennur í ríkissjóð aftur sem
skatttekjur. Til samanburðar við framlag ríkisins til rithöfunda má
geta þess, að framlag til Sinfóníuhljómsveitar Islands er áætlað tæp-
ar 16 millj. og kostnaður við rekstur Þjóðleikhúss tæpar 35 millj.
króna á fjárlagafrumvarpi næsta árs, en vera má, að Jressar síðast-
nefndu tölur breytist eitthvað við afgxeiðslu fjárlagafrv.
Auk annars óbeins hagnaðar ríkisins af störfum rithöfunda, svo
sem skatttekna af starfslaunum allra, sem verk íslenzkra höfunda
leggja beinan grundvöll að, fær xíkið 11% í söluskatt af hverri