Eimreiðin - 01.09.1971, Síða 66

130
EIMREIÐIN
Hún var ómetanlegur förunaut-
ur manni sínum, „sem stóð við
hlið lians og studdi í blíðu jafnt
sem stríðu, með hugprýði og h'etju-
skap, í gegnum allt hans líf“, eins
og Jón J. Bíldfell, sem þeim mál-
um var gagnkunnugur,, segir fag-
urlega og réttilega í formálanum
að úrvalinu úr ritum og ræðum
séra Jóns, sem kirkjufélagið gaf út
á aldarafmæli hans (Winnipeg,
1946). Frú Lára naut einnig að
verðleikum víðtækrar virðingar og
vinsælda.
I sumum fyrirlestrum sínum veg-
ur séra Jón djarflega að því, sem
honum þótti miður fara í trúmál-
um og öðrum efnum heima á ætt-
jörðinni, og mættu þær árásir hans,
að vonum, hörðum mótmælum úr
ýmsum áttum.
En enginn skyldi þó ætla, að séra
Jón liafi eigi unnað íslandi af
djúpum ogheitum huga. Gagnrýni
hans á því, sem honum þótti þar
miður fara, var eimitt sprottin
upp úr jarðvegi djúpstæðrar ástar
hans á íslandi og íslenzku þjóð-
inni. Heill lands og þjóðar og
framfarir voru honum hugstæð
mál og hjartfólgin, eins og hann
sýndi bæði í orði og verki.
Prédikun hans við fyrstu ísl'enzku
guðsþjónustuna í Vesturheimi á
þjóðhátíð Islendinga í Milwaukee,
Wisconsin, 2. ágúst 1874, var af-
burða snjöll og áhrifamikil, þrung-
in trúarhita og eldheitri, en Jjó
víðsýnni ættjarðarást, enda hafa
forystumenn í Jjjóðræknismálum
Islendinga vestan liafs oft til lienn-
ar vitnað í ræðum sínum. (Smbr.
erindi mitt „Nítíu ára afmæli vest-
ur íslenzkrar Jjjóðræknisstarfsemi",
er flutt var í Háskóla íslands sum-
arið 1964, og prentað í Skírni sama
ár).
En við lestur umræddrar 'ævi-
sögu séra Jóns hafa sótt á hug minn
drengileg ummæli séra Þórhalls
Bjarnarsonar biskups í minningar-
greininni um hann í Andvara
(1915):
„Það hefir varla annar maður ís-
lenzkur, að Jóni Sigurðssyni frá-
skildum, Jjessa síðustu mannsaldr-
ana, halt jafnmikla leiðtogahæfi-
leika og séra Jón Bjarnason. Veld-
ur Jjar miklu um, hvað allir voru
sannfærðir um óeigingirni hans,
jafnt vinir sem óvinir. Hann barð-
ist ávallt fyrir hugsjónum sem
voru honum helgar og dýrar. Um
sjálfan sig hugsaði hann aldrei
neitt. Eins hlutu menn að finna
j)að og játa, hve hreinn og beinn
hann var í öllum orðum og skipt-
um. Óvæginn var liann og harð-
skeyttur, en um leið átti hann til
svo mikið og alveg óviðjafnanlegt
ástríki, og J)ví var honum ljúfast
og kærast að beita, og J)að aflaði
honum svo margra og trúrra vina.“
Saga séra Jóns Bjarnasonar er
órjúfanlega samanofin kristni- og
kirkjusögu íslendinga í Vestur-
heimi, og menningarsögu þeirra
með öðrum hætti. Með ítarlegri