Ægir - 01.08.1949, Side 10

144
Æ G I R
Tafla IV. Skipting aflans á þorskveiðum
eftir verkunaraðferðum.
Hagnýting: 1948 °/o 1947 °/o 1946 °/ o
1. Fiskur, isvarinn: a. i útflutningsskip 3.1 0.7 17.4
b. afli fiskiskipa útfluttur af þeiin 55.4 33.8 27.3
2. Fiskur til frystingar 29.5 33.1 37.1
3. Fiskur til herzlu 0.0 0.0 0.4
4. Fiskur til niðursuðu 0.0 0.1 0.4
5. Fiskur i salt 10.9 31.1 16.1
6. Fiskur til neyzlu innanl. .. 1.1 1.2 1.3
Samtals 100.0 100.0 100.0
eða um 330 þús. smál. á móti 512 þús.
smál. Síðan fór aflamagnið vaxandi næstu
tvö ár þar á eftir, en á árinu 1948 kom aft-
urkippur í þessa þróun, þar sem aflainagn-
ið varð nú heldur minna en það hafði
verið árið áður, eða alls 467 528 945 kg
(samanber töflu III). Var það um 9x/2 þús.
smál. minna en árið 1947, en þó var þetta
ár hið þriðja í röðinni, hvað aflamagn
snertir. Það er hér eins og fyrri daginn, að
síldveiðarnar hafa langmest áhrif á breyt-
ingar aflamagnsins, en vegna þess hve
mjög sumarsíldveiðarnar brugðust, varð
síldaraflinn miklu minni á árinu, þrátt
fyrir vetrarsildveiðarnar, en verið hafði
árið 1947, eða um 66 þús. smál. minni.
Hins vegar varð nokkur aukning á þorsafl-
anum svo sem við mátti búast. Var þorsk-
aflinn að þessu sinni 57 þús. smál. meiri en
árið áður, en það samsvarar um 22%
aukningu. Þessi tiltölulega mikla aukning
á þorskaflanum á rætur sínar að rekja til
vaxandi afla togaranna, vegna þeirrar
miklu aukningar, sem varð á þeim skipa-
stól á árinu 1948 og þar áður, og mun nán-
ar verða komið að því síðar í yfirliti þessu.
Þetta orsaltaði allmikla breytingu á
þeim hlutföllum, sem venjulega hafa verið
á milli þorsks og síldar í heildaraflanum,
en mjög oft hefur hluti þessara tveggja
fisktegunda verið svipaður, þ. e. a. s. síld-
arinnar annars vegar og þeirra fiskteg-
unda, sem veiðast á þorskveiðunum hins
vegar, en þó var á árinu 1947 allverulega
mikill hluti heildaraflans sild. Var sildin
að þessu sinni aðeins rúml. 38%, en hafði
verið 45,6% af heildaraflanum árið áður.
Þegar stundaðar eru aðrar veiðar en
síldveiðar, er að sjálfsögðu langmestur
hluti aflans þorskur, en þó getur þetta ver-
ið nokkuð breytilegt frá ári til árs, þar sem
mismunandi er hversu mikið kapp er lagt
á veiði sumra annarra fisktegunda, svo
sem karfa og' ufsa. Hefur hér orðið all-
mikil breyting á frá árinu áður, en þá nam
hluti þorsksins um 70%, en hefur nú lækk-
að niður í 56%. Hins vegar hafa tvær aðr-
ar fisktegundir, þ. e. a. s. karfi og ufsi,
aukizt mjög, þannig að hluti þeirra í afl-
anum verður: karfi 8% á móti 3,8% árið
áður og ufsi 20% á móti 12% árið áður.
Hins vegar er ýsuaflinn hlutfallslega hinn
sami og árið áður, þótt magnið hafi nokk-
uð aukizt. Á þessu ári aflaðist af karfa
rúml. 25 þús. smál., og er það rúml. 2%
sinnum meira en árið áður, og mun karfa-
aflinn ekki hafa verið meiri í annan tima.
Af ufsa var aflinn rúml. 66 þús. smál., en
tæplega 32 þús. smál. árið áður og er þar
það sama að segja og með karfann, að
ufsaaflinn hefur ekki verið meiri áður.
Einnig varð allmikil aukning á steinbíts-
aflanum, eða úr 6Y2 þús. sinál. upp í 13
þús. sinál. Af öðrum fisktegundum var
hlutfallslega svipað magn og árið áður.
Þessi mikla breyting á samsetningu aflans
á rót sína að rekja til togaraaflans, en þvi
nær allur karfa- og ufsaaflinn kom frá
togurunum. Byggist það á brejdtum mögu-
leikum til afsetningar á þeim afla, þegar
samið var um sölu á togarafiski til Þýzka-
lands, svo sem nánar mun verða skýrt
síðar.
Skipting aflans eftir árstíðum og mán-
uðum varð einnig töluvert með öðrum
hætti en verið liafði árið áður, sem stafar
af því, að síldveiðarnar brugðust svo mjög
um sumarið sem raun var á, en hins vegar
gætti vetrarsíldveiðanna i janúar og febrú-
ar nú mjög í aflanum á þeim tíma ársins.
Þegar síldveiðar hafa verið með eðlilegum