Ægir - 01.05.1953, Blaðsíða 15

Æ G I R
125
ið og fiskkaupendur. Þetta kemur einkum
til greina, þegar fiskurinn er fluttur út til-
tölulega nýr, eins og oft þarf að gera,
t- d. á vorin. Mönnum greinir oft á um,
hvað kallast fullstaðinn fisltur. í raun og
veru er saltfiskur ekki fullstaðinn fyrr en
hann er að mestu hættur að léttast, en
samkvæmt töluvert víðtækri rannsókn, sem
Fiskifélag íslands lét gera á Akranesi 1948,
kemur í ljós, að frá því að fiskurinn er 20
daga staðinn, þar til hann er 50 daga stað-
inn, verður léttun á honum 6.015%. Frá
því hann er 20 daga staðinn og þar til
hann er 80 daga staðinn, verður léttunin
11.36%. Frá því fiskurinn er 20 daga stað-
inn þar til hann er 110 daga staðinn, verð-
ur léttunin 14.64%, úr því léttist fiskurinn
hverfandi lítið. Eftir þessu mætti áætla, að
óverkaður saltfiskur rnundi ekki léttast
teljandi í flutningi til kaupenda eftir að
hann er um það bil 3 mánaða staðinn, nema
fyrir einhver sterk utanaðkomandi áhrif,
t. d. eins og sjá má á hitatöflunni á bls.
116 og þar er lýst.
Aftur á móti getur saltfiskur verið full-
saltaður, útflutningshæfur og geymsluhæf-
ur jafnvel eftir tuttugu daga stöðu, enda
er hann þá að sjálfsögðu ört að létt-
ast.
Allir, sem til þekkja, vita, að kaupendur
eru ætíð óánægðir með alla undirvigt, sem
þeir telja að nokkru nemi. Hefur ekki ó-
sjaldan komið fyrir, að þurft hefur að
borga skaðabætur eða gefa kaupendum af-
föll vegna þessa atriðis. Þegar óverkaður
fiskur er metinn til útflutnings, sem er á
því stigi að vænta má léttunar í flutningi,
hefur tíðkast að taka við pökkun fisksins
þá yfirvigt, að hann minnsta kosti stæði til-
skylda vigt, þegar honum er afskipað, sem
oft er 2—3 vikum eftir að vegið er í pakk-
ana. Þetta er ætíð gert með hliðsjón af á-
standi fisksins, þegar honum er pakkað,
enda þótt fiskurinn standi tilskylda vigt
þegar hann er fluttur um borð í skip, get-
ur undirvigt hans valdið óánægju kaup-
enda, þegar þeir veita honum móttöku. Yfir-
vigt á þeim sama fiski, þegar honum var
pakkað, getur líka hafa valdið óánægju
þess, er átti fiskinn hér.
Nú er það staðreynd, að oft þarf vegna
sölusamninga að afskipa fiski, sem er ekki
lengi staðinn eða á léttunarstigi. Það er
líka staðreynd, að æskilegt er fyrir okkur
að selja fiskinn áður en hann rýrnar mik-
ið við langa geymslu. Þá er hann líka út-
litsfallegastur og nær beztu mati.
Það, sem getur bjargað þessu við, eru
kæligeymslur fyrir fiskinn hér heima og
að hann sé fluttur í kæliskipum til mark-
aðslandanna.
Orsök til léttunar fisksins er að miklu
leyti uppgufun vatnsefnis úr honum og
skilyrði fyrir uppgufun er hiti og rakalítið
loft. Erlendir fiskkaupmenn geyma óverk-
aðan saltfisk í kæligeymslum og telja þeir,
að með því að geyma fiskinn þannig, létt-
ist hann hverfandi lítið, auk þess, sem það
útilokar skemmdahættu og fiskurinn held-
ur útliti sínu.
Talið er bezt að geyma saltfisk við ca.
-j- 20° C. og loftraki sé ekki undir 80%.
Ég geri ráð fyrir, að í framtíðinni verði
saltfiskgeymsluhús flestra framleiðenda
hér á landi með kæliútbúnaði, enda er nú
þegar búið að setja kæliútbúnað í nokkur
hús.
Þegar talað er um að flytja saltfiskinn
í kæliskipum til markaðslandanna, er auk-
inn kostnaður á fragt talinn standa í vegi
fyrir því, að það sé gert.
Það sem þarf að gera, er að sanna það,
að enda þótt fragt væri eitthvað dýrari með
kæliskipum, þá mundi sá kostnaðarmis-
rnunur vinnast upp með öryggi gagnvart
skemmdahættu og minni vigtarrýrnun.
Ég tel, að með því að flytja saltfiskinn
í kæliskipum, mætti spara fiskeigendum
að miklu þá yfirvigt, sem oft verður að
taka á ungan fisk, til þess að hann komi
ekki fram á markaði með óhóflegri undir-
vigt.
Þurrkun saltfisks.
Allir sem til þekkja við þurrkun salt-
fisks, telja sólþurrkun betri en húsþurrk-