Ægir - 01.08.1984, Blaðsíða 18

Dr. Siguður Pétursson gerlafrœðingur.
Þær rannsóknir, sem nú hafa verið raktar og fja"li
um nýtingu lifra og annarra innyfla fiska til fratl1"
leiðslu á sérstökum efnum eru á því sviði, sem e[
nefnt lífefnaiðnaður og hófust sem sagt fyrir hálfr’
öld og voru þá upphaf slíkra rannsókna hér á laflá1’
Mönnum hefur sést yfir það þegar nú er verið a
tala um rannsóknir á þessu sviði sem einhverja ser'
staka nýjung.
Þessar rannsóknir og nýir möguleikar ha^
stöðugt verið í athugun og öðru hvoru gerðar á þelI,i
sérstakar úttektir og þá ekki síst með hliðsjón *'
því, sem var að gerast erlendis. Bæði Bandarík]3
menn og Kanadamenn unnu mikið á þessu sviði tö
fyrir og um 1950. Þegar þetta er skrifað hefir t
d-
isl"
verið skýrt frá nýrri aðferð til geymslu og vinn:
þorsklifrar, sem hefir verið þróuð í Rannsókn11
stofnuninni og á að geta gert það mögulegt að nýta
alla lifur á togurunum.
20% og 30%. Tókust tilraunirnar það vel, að upp
frá þessu var smám saman farið að nýta slóg á
þennan hátt. Tilraunirnar voru gerðar með eins-
þurrkarakerfi, en einhverjar verksmiðjur munu nú
nota tvo þurrkara. Sumar verksmiðjurnar sjóða
úrganginn og vinna hann eins og feitan fisk, en
aðrar sjóða hann ekki.
í sambandi við slógnýtingu voru gerðar ýmiss
konar athuganir á þurrkun og þurrkurum og á
vinnslu fiskúrgangs (18, 1959, 1960).
Það er augljóst mál, að mikil búbót er að því fyrir
þjóðfélagið að geta nýtt slóg á þennan hátt, en enn
er þó mikið af slógi sem ekki er nýtt, þ.e. slóg sem
til fellur á togurunum og togbátum sem gera að afl-
anum um borð. Þar fer og mest öll lifui til spillis. Er
þar um mjög mikið magn að ræða. En nú hillir undir
það, að það slóg verði einnig nýtt og verður greint
frá rannsóknum þar að lútandi síðar í þessari grein.
Á árinu 1971 voru hafnar að nýju rannsóknir á að
nýta gall og svil. Hafði þá um skeið verið flutt út
nokkurt magn af þessum innyflum til Frakklands
(1971). Tveimur árum síðar bárust fyrirspurnir er-
lendis frá um möguleika á að fá þurrkuð svil. Voru
þá fryst nokkur tonn af sviljum og síðan þurrkuð á
völsum í verksmiðju ’Hvals hf. Þurrkuðu svilin (320
kg) voru síðan send til Frakklands, en því miður
svaraði væntanlegur kaupandi ekki og ekkert varð
meira úr málinu. Þessar tilraunir voru gerðar með
aðstoð Hvals h.f. (1973).
Rannsóknir á orsökum útlí*5'
galla á hraðfrystum skarkola
Árið 1968 bárust kvartanir frá Bretlandi lllli
útlitsgalla á hraðfrystum skarkola. Af því tifr^1
voru að beiðni S.H. rannsakaðar orsakir þess;'r‘
galla. Könnuð voru áhrif blóðgunartíma og hvern'-
blóðgun færi fram, hnjasks um borð í veiðiskip1*11
og geymslutíma í ís o.fl. Helstu niðurstöður þessar‘
rannsókna voru :
1. Blóðgun kolans um leið og hann kemur
borð virtist mjög þýðingarmikil og að það sé geft
tunnu eða öðru íláti með rennandi sjó er til st°
bóta.
vat"1
arangur af Þettl1
sðfefð
2. Geymsla á kolanum um borð í ískældu
eða sjó gaf til muna bestan
aðferðum sem reyndar voru.
3. Meginorsök gallanna var ekki slæm mec
um borð í veiðiskipum. Stór hluti kolans var ga
aður er hann kom um borð í veiðiskip.
4. Geymsla kolans í ís í 3-4 daga fyrir fryst'"-
virtist vera til bóta.
5. Togtími allt að 1 klst virtist ekki skemma ^
ann að ráði, en ef togtími var lengri en 2 klst'
niðurstöður mats mun verri. *
Rannsóknir á efnasamsetningu, meðalþy"Sd "
meðallengd skarkola voru gerðar j afnframt fra’" ^
greindum rannsóknum. Flakafita reyndist vera
402-ÆGIR