Ægir

Árgangur

Ægir - 01.08.1984, Blaðsíða 50

Ægir - 01.08.1984, Blaðsíða 50
sóknastofunnar kom heim úr ferð til Bandaríkjanna árið 1944 og skrifaði grein um það o.fl. í Ægi (21). Þó að þessar upplýsingar væru vel kynntar forráða- mönnum síldarverksmiðjanna var lítið aðhafst fyrr en 1953, enda brást síldveiði norðanlands að miklu leyti 1945. Árin 1946 og 1947 þóttu heldur slök síld- arár og eftir það var síldveiði mjög lítil þar til síld fór að veiðast fyrir austan og norðaustan land upp úr 1960. En það er af soðnýtingu að segja, að árið 1953 hafði Lýsi og Mjöl h.f. í Hafnarfirði aflað sér soð- eimingartækja að ráði forstöðumanns Rannsókna- stofunnar og hóf nýtingu á soði. Var einkum um karfa að ræða. Skömmu síðar hófu Síldar- og fisk- mjölsverksmiðjan hf. í Reykjavík og Síldarverk- smiðjan á Akranesi soðnýtingu. Rannsóknastofan veitti sérstaklega fyrrnefndu verksmiðjunni aðstoð við soðnýtinguna. Norðanlands hófst soðnýting í Síldarverksmiðjum ríkisins á Siglufirði 1957 og ári síðar á Raufarhöfn, en almennt var síldarsoðið ekki nýtt norðanlands og austan fyrr en upp úr 1960 (22). Allar stærri loðnuverksmiðjurnar, sem nú eru starf- andi munu búnar eimurum til soðnýtingar, en hinar minni nýta soðið eftir því sem þær geta með því að þurrka það með pressukökum. Það mun hafa verið í lok fimmta áratugarins eða byrjun þess sjötta að fréttir bárust frá Noregi um nýtingu á soði með því að þurrka það með pressu- köku í tveimur þurrkurum. Rannsóknastofan aðstoðaði nokkrar verksmiðjur við að nýta soðið á þennan hátt. Var meðal annars gerð tilraun með þetta í Síldarverksmiðjum ríkisins á Siglufirði með aðstoð Rannsóknastofunnar áður en eimarar voru teknir þar í notkun. Eins og ráða má af þeim tölum sem áður voru til- greindar um efnatöpin í soðinu, þ.e. ca 4716 kg af fitufríu þurrefni úr hverju tonni síldar, sést að með því að nýta soðið koma mjög mikil verðmæti til skila í mjölinu. Það mun láta nærri að í mörgum tilvikum hafi mjölmagn aukist um 30%. Þess má til fróðleiks geta, að í merkri handbók um norskan fiskiðnað, sem kom út um 1950, er ekki getið um annað en að soðinu sé fleygt (23). Loðnubræðsla Upphaf loðnubræðslu hér á landi er það að árið 1958 fékk forstöðumaður Rannsóknastofunnar þrjá kunna athafnamenn, sem höfðu yfir bátum °? síldarverksmiðjum að ráða, í lið með sér til þessa freista þess að veiða loðnu til bræðslu. Vissu þeira Norðmenn veiddu loðnu í vaxandi mæli til bræðslm Þeir snéru sér til sjávarútvegsráðuneytisins me beiðni um fjárhagsstuðning við þetta fyrirtæk'- Ráðuneytið brást vel við og fyrir milligöngu þesS veitti Fiskimálasjóður styrk til þess að gera tilrarrö með að veiða og vinna í síldarverksmiðjum alh a 1000 tonnum af loðnu undir stjórn forstöðumaI1IlS Rannsóknastofunnar (24). Þessar tilraunir fóru s' ° fram í mars og apríl sama ár. Auðvelt reyndist að geyma loðnuna rotvafða með nítriti og var talið sýnt að geyma mætti han‘* mánuðum saman rotvarða. Blóðvatnsmyndul1 reyndist miklu meiri en við geymslu á síld. Virtist nauðsynlegt að geyma loðnuna í þéttum þróm e^u geymum og hagnýta allt blóðvatn. Það kom í ljós a nauðsynlegt þótti að láta loðnuna brjóta sig áðut'-'1 hún er unnin til þess að hún pressist sæmilega. Vinnsla loðnunnar gekk vandræðalítið. Hins vegar varð afurðamagnið tiltölulega lítið þar ekki var hægt að nýta blóðvatnið. Þó að þessi fyrsta tilraun gengi eftir atvikui1 sæmilega varð nokkur bið á að farið væri að veið*1 loðnu til bræðslu. Það var raunverulega ekki fyrre 1965 að teljandi magn af loðnu væri unnið í mjöl lýsi. Árið 1963 voru unnin rúmlega 1000 tonn árið eftir 8640 tonn, en 1965 49610 tonn (25). Eins og áður er getið stóð Rannsóknastofnuu111 fyrir margs konar rannsóknum á geymslu rot'ar innar loðnu. Aðferðin til rotvarnar kom að ómetan legu gagni og má segja að ógerningur hefði veriö a nýta loðnuna til bræðslu í þeim mæli, er raun varö 3 ef þeirrar aðferðar hefði ekki notið við. Ýmiss konar rannsóknir voru gerðar á nýtinuU blóðvatns og soðs í verksmiðjunum, á notaguu mjölskilvinda o.fl. Fiskafóðursrannsóknir _ Á árunum 1965-1966 var fyrst farið að huga a framleiðslu fiskafóðurs og aflað tækja í því s‘llT^ bandi. Tveimur aðilum var þá veitt nokkur aðst° við slíka framleiðslu. Árið 1969 var svo hafin sa vinna við Veiðimálastofnun um fóðurtilraunir a ‘ og bleikju með fóðri úr íslenskum hráefnum- 434-ÆGIR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Ægir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.