Ægir - 01.08.1984, Blaðsíða 24

Dr. Björn Dagbjartsson, forstjóri Rannsóknastofnunarinnar
frá 1974.
Samræming gæðamats
Skynmat er notað til ákvörðunar á gæðum fisks
frá því honum er landað og þar til hann er orðinn að
fullunninni vöru. Skynmat hefur bæði mikla kosti
og galla. Kostirnir felast m.a. í því, að það kemst
nær því að túlka hvernig móttakanda og neytanda
muni líka varan en nokkur ein mæliaðferð, efna-
fræðileg eða gerlafræðileg, en skynmat er í eðli sínu
huglægt og þar í felst hætta á ósamræmi milli manna
og um leið krafa um skýrar viðmiðunarreglur.
Nauðsynlegt er líka að til séu hlutlægar aðferðir til
stuðnings skynmati, ef vafi leikur á því eða ágrein-
ingur rís. Rannsóknastofnunin hefur í samvinnu við
sölusamtök fiskiðnaðarins haldið námskeið með
eftirlitsmönnum S.H. og S.Í.S. Tilgangur þeirra var
að tryggja sem best samræmi milli manna í mati á
ferskleika fiskflaka, en einnig að kanna samræmi
skynmats við ákveðnar efna- og eðlisfræðilegar
aðferðir.
Á námskeiðunum kom í ljós, að samræmi var oft-
ast gott í mati eftirlitsmannanna en þó minnst ef
dæma þurfti flök, sem varhugaverð þóttu til
vinnslu. Einnig breyttist mat lítilsháttar við fryst-
ingu og þíðingu flaka, þannig að oft áttu menn erf'
iðara með að finna verstu skemmdareinkenni
einnig að meta ferskasta fiskinn eftir þíðingu flaka'
Sterkt samband kom í ljós milli skynmats annafS
vegar og þeirra efna- og eðlisfræðilegu aðferða S'-’111
beitt hefur verið við ferskleikamat, en skipu'e-
könnun þessara þátta hefur ekki áður verið gerð h^r
á landi. Þegar hefur verið athugað samræmi í skyu
mati fyrir tvær fisktegundir, þorsk og karfa, en
ráð'
gert er að fleiri fisktegundir verði prófaðar af eftir
litsmönnum.
1982 voru haldin námskeið fyrir verkstjóra alfta
frystihúsa landsins í samvinnu við Framleiðslueft,r
lit sjávarafurða, Fiskvinnsluskólann og sölusarntöl'
in. Aðeins var metið með tilliti til lyktar og v°rl1
þannig dæmd vinnslugæði óflakaðs þorsks og i?0
þorsk- og karfaflaka. í öllum tilvikum var nota
svonefnt yfirmat fjögurra vel þjálfaðra mantta;
TMA var mælt í flökunum þegar að námske1
loknu. Þá fengu allir verkstjórarnir skýrslu tnc
niðurstöðum og gátu borið mat sitt saman við >'ftr
matið, TMA og mat annarra verkstjóra.
Frá árslokum 1983 hafa verið^haldin námskei
gæðamati á rækju fyrir eftirlitsmenn Sjávarafufft1’
deildar S.Í.S. og S.H. Rækjan, sem notuð var á náu1,
skeiðunum hafði áður verið vandlega rannsöku
Rannsóknastofnuninni. Hún hafði verið geymð 1 ^
8 daga í ís fyrir pillun. Margir eftirlitsmanna hö ^
áður litla sem enga reynslu í gæðamati á rækju-
voru yfirleitt fljótir að tileinka sér mat á heilh ,
pillaðri rækju. Yfirleitt reyndist gott samrs1111
matinu nema á rækju á fyrstu skemmdarstig'
TMA mælingar reyndust vel til stuðnings a
mati (1981, 1982, 1983).
uiu-
sky11'
Geislun sjávarafurða
í byrjun árs 1968 var ákveðið að Rannsóku*1
stofnunin tæki að sér að standa að tilraunum
meU
geislun á sjávarafurðum. Alþjóðakjarnorkustoft1
tilrauU"
unin í Vín hafði forgöngu um að þessar
fta
yrðu gerðar og fékk lánaðan hingað geislara
Kjarnorkumálanefnd Bandaríkjanna. Geislar
var upphaflega ætlaður til notkunar um borð í h
skipi. Honum var komið fyrir á jarðhæð að Sk
götu 4.
áhrl
Tilgangur þessara tilrauna var að kanna a ^
geislunar á geymsluþol fisks og annarra sja'*
408 - ÆGIR