Tímarit lögfræðinga - 01.12.1978, Side 20

Vilhjálmur Jónsson forstjóri:
LÖGMÆTI VERKFALLSAÐGERÐA
Mér hefur verið falið að hafa hér framsögu um það, sem stjórn
Lögfræðingafélagsins hefur nefnt: „Hvar eru mörkin milli lögmætra
og ólögmætra verkfallsaðgerða skv. öðrum kafla laga nr. 80/1938?“.
Að sjálfsögðu eru það óteljandi tilvik, sem leitt geta til þess, að verk-
gallsaðgerðir verði ólögmætar. Ég mun reyna að takmarka mái mitt
hér við fá atriði, sem ég tel helst geti komið fyrir í hinu daglega lífi,
þ.e.a.s. þau sem ég tel vera praktískust.
14. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur hljóðar svo: „Heimilt
er stéttarfélögum, félögum atvinnurekenda og einstökum atvinnurek-
endum að gera verkföll og verkbönn í þeim tilgangi að vinna að fram-
gangi krafna sinna í vinnudeilum og til verndar rétti sínum samkvæmt
lögum þessum með þeim skilyrðum og takmörkunum einum sem sett
eru í lögum“. 1 þessari grein er að finna aðalákvæði laganna um verk-
föll, eða réttara sagt þau ákvæði sem verkföll stéttarfélaga byggjast
á. 1 upphafi greinarinnar segir: „Heimilt er stéttarfélögum“ og svo
framvegis. Af þessu virðist mega draga þá ályktun, að tilteknir hóp-
ar, sem ekki eru stéttarfélög, geti ekki gert löglegt verkfall, — það
þurfi að vera skipulagt stéttarfélag, sem stendur að verkfallinu, til
þess að það geti verið löglegt. Þá er svo ákveðið í greininni, að verk-
fall sé heimilt í þeim tilgangi að vinna að framgangi krafna í vinnu-
deilum. Ekki mun á því leika vafi, að með vinnudeilu er bæði hér og
almennt átt við deilu um kaup og kjör. Verkfall er því heimilt í þeim
tilgangi að vinna að framgangi krafna, sem gerðar eru um kaup og kjör.
Af þessu virðist einnig mega draga þá ályktun, að t.d. pólitískar kröf-
ur, sem ekki snerta kaup og kjör, mynda ekki grundvöll til verkfalls.
Slíkt verkfall, sem stofnað væri til til þess að ná fram pólitískum kröf-
um, væri samkvæmt þessu ólöglegt. í 17. gr. laganna eru raunar tekin
190