Tímarit lögfræðinga - 01.12.1978, Blaðsíða 37

verkalýðshreyfingarinnai’ hefur aukist. Laun hinna lægra iaunuðu
hafa oft hækkað minna, jafnvel hlutfallslega, heldur en þeirra, sem
hærri laun höfðu fyrir. Þannig munu t.d. láglaunabætur jafnan komast
inn í launagrunn ákvæðisvinnumanna.
Aukinn launajöfnuður er markmið, sem öll stjórnmálaöfl hafa í orði
kveðnu tekið upp á arma sína. Engu að síður er full ástæða til að ætla,
að þessi hneigð í niðurstöðum verkfalla haldist og þau verði seint til
hlutfallslegra hagsbóta fyrir láglaunafólk.
Sá árangur er einnig greinilegur af verkfallastefnu líðandi ára, að
vaxandi mismunun skapast eftir aðstöðu einstakra hópa til að stöðva
mikilvægan rekstur. ítrekuð verkföll smáhópa þrýsta, kjörum þeirra
út úr öllu samræmi við launþega, sem vinna sambærileg eða veigameiri
störf, án þess að vera í sams konar þrýstiaðstöðu. Óhamin verkfalls-
beiting getur ekki annað en leitt til vaxandi mismununar af þessu
tagi. Er raunar engin leið að sjá fyrir þá þróun, sem hún hefur í för
með sér, þegar til lengri tíma er litið.
Þetta efni er samtvinnað allri efnahagsþróun í landinu og þeim
vanda, sem verkalýðshreyfingin stendur andspænis á því sviði. Fæ ég
ekki betur séð en beiting verkfallsréttarins í þjóðfélaginu verði þegar
frá líður ekki síður vandamál innan hreyfingarinnar í innbyrðis stríði
afla með missterka aðstöðu um skiptingu gæðanna, en út á við gagn-
vart atvinnurekendum, þjóðfélaginu sem heild og efnahagsþróun þess.
Heildaráhrif / afleiðingar verkfalla liðinna ára
Sé reynt að ná einhverri heildarsýn eins og í sjónhending yfir verk-
föll, verkfallshótanir og sanminga undangenginna ára, er sú staða orðin
býsna hefðbundin, að allir aðilar viðurkenna í raun að samningum lokn-
um, að samið var um hlutaskipti, þar sem skipt var fleiri fiskum en
dregnir hafa verið. Það er samið um tilflutning fjármuna, sem ekki
eru aðgengilegir til slíks í þjóðfélaginu eða alla vega ekki nema hjá
litlum hluta viðsemjendanna (atvinnurekendanna). Það er til marks
um, að menn hafa sætt sig við þessa hefð, hversu kæruleysislega sól-
stöðusamningarnir voru undirritaðir.
Slík samningagerð kallar undireins á aðrar millifærslur til mótvægis,
venjulega eftir einhverjar þrengingar, rekstrarlegar og stjórnmála-
legar, og jafnvel rekstrarstöðvanir. Þessi saga hefur oft endurtekið
sig og þarf ekki að lýsa því hér.
Verðbólgan kemur svo til skjalanna og breiðir yfir þessar aðgerðir
allar með geysilegum eignatilfærslum frá þeim, sem eiga peninga eða
207