Tímarit lögfræðinga - 01.08.1979, Blaðsíða 27

ábyrgð á stjórnandanum. Þegar ekki er um hreinan verksamning að
ræða, getur komið til álita, hvort aðalhúsbóndinn (eigandi vinnuvél-
arinnar) eða bráðabirgðahúsbóndinn (leigutaki) ber vinnuveitanda-
ábyi’gð vegna skaðaverka stjórnanda vélarinnar. Telja verður, að meg-
inreglan sé sú, að aðalhúsbóndinn beri vinnuveitandaábyrgðina, þótt
bráðabirgðahúsbóndinn ráði hvaða verkefnum vinnuvélarstjórinn sinn-
ir.33 Sé staða vinnuvélarstjórans nokkurn veginn hliðstæð stöðu fastra
starfsmanna bráðabirgðahúsbóndans, gæti ábyrgð hins vegar fallið á
bráðabirgðahúsbóndann.34
Þegar maður, sem starfar í þágu bráðabirgðahúsbónda, veldur tjóni,
myndi ábyrgð yfirleitt aðeins verða lögð á annan vinnuveitandann, en
óskipt ábyrgð gæti þó eftir atvikum komið til greina.35
4. EFNISÚTDRÁTTUR
Að lokum verður gefið stutt yfirlit yfir efni 1.—3. kafla.
I 1. kafla ségir m.a. lauslega frá nokkrum skilyrðum hinnar al-
mennu ólögfestu reglu um ábyrgð vinnuveitanda á sök starfsmanna.
Viðfangsefni ritgerðarinnar er greinargerð um hvers eðlis samband
vinnuveitanda og starfsmanns þurfi að vera til þess að hinn fyrrnefndi
sé bótaskyldur eftir reglunni um vinnuveitandaábyrgð. Einungis er
rætt um ábyrgð utan samninga og eigi er fjallað um bótaábyrgð, sem
ópersónulegir réttaraðilar geta bakað sér vegna tjóns af saknæmri og
ólögmætri hegðun æðstu stjórnenda sinna.
Vinnuveitandi ber ekki aðeins ábyrgð vegna launþega, sem eru í
vinnu hjá honum, heldur einnig annarra manna, sem vinna eitthvert
verk í þágu vinnuveitandans. Réglunni um vinnuveitandaábyrgð eru
33 Hellner, bls. 103 og Nygaard, bls. 123. Skaðabótaskylda var þó lögð á báða aðila í
dómi bæjarþings Reykjavíkur frá 14. nóvember 1956 í málinu nr. 158/1955, Guðmundur
Benediktsson gegn Guttormi Erlendssyni vegna A.B. Gravmaskiner, Östlunds Bygnads
A.B. og E. Pihl & Sþn og borgarstjóranum i Reykjavík vegna Rafmagnsveitu Reykja-
víkur og Sogsvirkjunar. Þar var dæmt um bótakröfu verkamanns, er slasaðist vegna
gáleysis jarðýtustjóra. I dóminum, sem ekki var áfrýjað, segir: „Jarðýta sú, sem um er
rætt, var eign stefnda Fosskraft og sá, er henni stjórnaði, var starfsmaður þess aðila.
Starf það, sem unnið var að, var á hinn bóginn framkvæmt í þágu stefndu Sogsvirkj-
unarinnar og á hennar vegum, að því er virðist, og stefnandi var starfsmaður þess
aðila. Að svo vöxnu máli þykir eðlilegast, að stefndu beri in solidum fébótaábyrgð
gagnvart stefnanda ...“
34 Hellner, bls 103. í Danmörku hafa dómstólar upp á síðkastið horfið frá fyrri
stefnu varðandi það álitaefni, er hér um ræðir, sbr. dóma, sem vitnað er til í neðan-
málsgrein 16 og Jprgensen og Nprgaard, bls. 101—2.
35 Vinding Kruse, bls. 236. í bæjarþingsdóminum, sem getið er í nmgr. 30, eru aðilar
dæmdir til að greiða bætur óskipt.
73