Tímarit lögfræðinga - 01.12.1984, Page 12

getur það skipt máli um skaðabótarétt vegna slyss, hvort slasaði hefur
notað búnað þennan.
1 dómi í Hrd. 1961, 793 var dæmt um bótakröfu verkamanns vegna
meiðsla af völdum þess að grjót féll í höfuð hans, er hann vann við gerð
á jarðgöngum í Arnarneshamri við Ísafjarðardjúp, þá 16 ára að aldri.
Óskipt bótaábyrgð var lögð á atvinnuveitanda tjónþola vegna þess að
„þeirrar sjálfsögðu öryggisráðstöfunar var ekki gætt“ að sjá mönnum,
sem þar unnu, fyrir hlífðarhjálmum. I fleiri dómum hefur ábyrgð verið
felld á atvinnurekanda vegna þess að talið hefur verið saknæmt að
láta starfsmenn vinna án hjálma, sjá Hrd. 1970, 97 eða án augnhlífa,
sbr. Hrd. 1970, 3 (ölgerð), Hrd. 1974, 905 (naglaverksmiðja), Hrd.
1976, 489 (vélaverkstæði) og Hrd. 1977, 1244 (trésmiðja). 1 sumum
dómanna (Hrd. 1961, 793, Hrd. 1970, 97 og Hrd. 1976, 489) er grund-
völlur ábyrgðar atvinnuveitanda einungis sú sök, að vanrækt var að
nota þennan hlífðarbúnað, en í öðrum koma fleiri sakaratriði til álita.
Á sama hátt og það telst sök vinnuveitanda að láta hjá líða að sjá
verkamönnum fyrir öryggisbúnaði þessum, er það metið starfsmanni
til sakar að nota ekki öryggisbúnað, ef honum er eða má vera ljóst, að
búnaðurinn er nauðsynlegur eða lögskipaður. Þess vegna var helming-
ur ábyrgðar lagður á tjónþola í Hrd. 1976, 489, en tjónþoli var meistari
í bifvélavirkjun og þekkti vel til vinnubragða á starfsvettvangi sínum.
I Hrd. 1970, 97 var tjónþoli einnig látinn bera hluta tjóns síns sjálfur.
Bætur til hans voru lækkaðar um Yl hluta með vísun til þess að hann
var gerkunnugur staðháttum og hættu þeirri, er stafað gat af stein-
hruni.
Eftir almennum reglum um eigin sök tjónþola
getur hann að einhverju eða öllu leyti glatað
rétti sínum til skaðabóta fyrir slys, ef hann van-
rækir að gera eðlilegar ráðstafanir til að varna
tjóni, þ.á m. að nota öryggishjálm, hlífðargler-
augu eða sambærilegan öryggisbúnað. Frá
þessu er þó vikið með nýlegri reglu í 2. málsl.
3. mgr. 67. gr. umferðarlaga nr. 40/1968. Sam-
kvæmt henni veldur vanræksla á að nota lög-
boðin öryggisbeiti og hjálma ekki lækkun eða
niðurfellingu bóta fyrir umferðarslys. í grein
þessari er m.a. fjallað um það misræmi, sem
hlýst af greindu nýmæli í umferðarlögum. Að
öðru leyti vísast til efnisútdráttar í síðasta kafla
greinarinnar.
186