Tímarit lögfræðinga - 01.12.1984, Page 47

um rökum mjög til röksemdafærslu meiri hluta Hæstaréttar í Hrd.
1978. 716 og 719, en í þeim málum var um það deilt, hvort íslenskur
námsmaður í Osló og eiginkona hans, sem höfðu fyllt út slíkt sam-
norrænt flutningsvottorð, áður en þau héldu til Oslóar, væru á kjör-
skrá við sveitarstjórnarkosningar í Garðakaupstað, þar sem þau áttu
lögheimili fyrir flutninginn. Sagði í dómi meiri hlutans, að ekki hefði
verið gerð um það nein athugasemd í flutningsvottorðinu, að lögheim-
ili námsmannsins og eiginkonu hans skyldi vera áfram í Garðakaup-
stað og að þau hefðu með áritun Oslo folkeregister tekið lögheimili í
Osló. Kröfu þeirra um að vera tekin á kjörskrá var því hrundið. Einn
dómari greiddi sératkvæði í þessum málum. Þar ságði, að samkvæmt
gögnum málsins hefðu námsmaðurinn og eiginkona hans ætlað að
dveljast um eins árs skeið í Noregi við nám. Eins og á stæði yrði ekki
talið, að þau hefðu með flutningstilkynningunni ætlað að slíta lögheim-
ili sínu hér á landi. Bæri því að taka þau á kjörskrána.
Ég tel, að niðurstaða meiri hluta Hæstaréttar í ættleiðingarmálinu
gefi tilefni til eftirfarandi hugleiðinga:
1) Þess er tvívegis getið í atkvæði meiri hlutans, að G og fjölskylda
hans hafi ekkert aðhafst eftir flutningstilkynninguna 12. ágúst 1975
til að telja lögheimili sitt hér á landi eftir 1. mgr. 10. gr. lögheimilis-
laganna. Af þessu tilefni hlýtur sú spurning að vakna, hvað G hefði
átt að gera í þeim efnum og hvers hefði verið kostur. Hefði hann t.d.
átt að láta skrá um það athugasemd á hið samnorræna flutningsvott-
orð, að hann þrátt fyrir flutning lögheimilisins til Svíþjóðar teldi sig
eiga lögheimili eða heimilisfesti á Islandi? Eða hefði hann á árinu
1977, þegar hann sótti um ættleiðingarleyfið, áður en námi hans í
Svíþj óð lauk, átt að tilkynna flutning lögheimilis síns aftur til íslands ?
1 því samnorræna flutningsvottorði, sem varðar G og fjölskyldu hans
og lágt var fram í þessu máli, átti í dálki nr. 3 að gefa upp lögheimili
í brottflutningslandi og í dálki nr. 6 lögheimili í landi því, sem flutt
er til. Eins og formi vottorðsins er háttað og hér er lýst, tel ég vand-
séð, að G hafi mátt vera það ljóst, að slíkra beinna aðgerða væri þörf.
Tel ég eðlilegt, að litið hefði verið til þessa atriðis við úrlausn málsins,
þegar hafðar eru í huga lögfylgjur breyttrar heimilisfesti.
2) 1 fræðiritum hefur jafnan verið talið, að til þess að maður öðlist
heimilisfesti (domisil) á nýjum stað, þurfi tvennt til að koma. Fyrra
atriðið er það, að viðkomandi maður hafi í raun tekið sér búsetu á
hinum nýja stað. Hitt atriðið er, að um vilja mannsins til varanlégrar
dvalar á nýja staðnum sé að ræða. Má um þetta efni vísa til Karstens
Gaarder (áður tilvitnað rit, bls. 67-68) og Allan Philip (áður tilvitnað
221