Tímarit lögfræðinga - 01.11.1986, Síða 14

mælið í síðari hluta 2. tl. 1. mgr. óg tilvísun athugasemdanna til 1.
mgr. á við 1. tl. 1. mgr.)
5.2. Efni sérreglunnar
1 athugasemdum með frv. til sigll. segir, að við ákvörðun björgunar-
launa í þessum tilvikum „skuli einkum miðað við að bæta þann til-
kostnað og tekjutap, sem bjargendur hafa haft vegna björgunarinnar,
jafnframt því sem hliðsjón sé höfð af þeim tíma og þeirri fyrirhöfn,
sem til björgunarinnar var varið.“ (Alþt. 1984 A, bls. 1044.) Samkvæmt
framangreindu skal fjárhæð björgunarlauna aðallega miðast við tíma
og fyrirhöfn, svo og útlagðan kostnað. Þá ber samkvæmt texta lag-
anna að miða við, að hve miklu leyti björgun tókst og hvort skipið,
sem bjargaði, var sérstaklega útbúið til björgunar. Hins vegar skal að
jafnaði ekki líta til verðmætis hins bjargaða (og fleiri atriða, sem
greind eru í 3. kafla hér á undan). Með hinni nýju sérreglu virðist þess
vegna stefnt að því, að björgunarlaun verði almennt lægri í tilvikum,
sem hún tekur til.
Með því að fella tilvik þessi undan almennum reglum um ákvörðun
björgunarlauna er dregið úr áhrifum þeirrar rýmkunar björgunar-
hugtaksins, sem áður segir frá.
Orðalag sérreglunnar („skal þá þessara atriða einkum gætt“) veitir
samkvæmt framansögðu færi á að líta til annarra atriða en þeirra, er
lagatextinn nefnir sérstaklega, t.d. verðmætis þess, sem bjargað var.
(Alþt. 1984 A, bls. 1042.) Hér liggur beint við að spyrja, hvers vegna
haldið sé opinni þeirri leið að taka tillit til verðmætis í tilvikum, sem
sérreglan nær til. 1 athugasemdum með frv. er hvergi vikið að því, í
hvaða tilvikum rök geti verið fyrir því að miða björgunarlaun að ein-
hverju leyti við verðmæti. Aðeins segir, að ákvæðið útiloki eigi, að
„beitt verði öðrum ákvæðum 1. mgr. [á að vera 1. tl. 1. mgr.] en talin
eru í 2. mgr. [á að vera síðari liluta 2. tl. 1. mgr.], ef þannig stendur á“
(leturbreyting greinarhöfundar). Það eykur mjög á óvissu um beit-
ingu laganna að hafa sérreglu um tilvik, þar sem verðmæti hins bjarg-
aða á yfirleitt ekki að skipta máli, en veita j afnframt dómstólum heim-
ild til að líta til verðmætis í einhverjum óskilgreindum tilvikum.
5.3. Gildissvið sérreglunnar
Samkvæmt 2. tl. 1. mgr. 165. gr. sigll. tekur sérreglan til björgun-
artilvika, þar sem skip, sem bjargað er, var ekki statt í yfirvofandi
hættu, en gat þó ekki komist til hafnar fyrir eigin vélaiafli. 1 athuga-
semdum við 165. gr. frv. til sigll. segir, að þau tilvik, sem 2. mgr. (ætti
160