Tímarit lögfræðinga - 01.11.1986, Blaðsíða 17

launanefnd (og einnig siglingalaganefnd) „ekki rétt að hverfa að ráði
frá núgildandi grundvallarreglum um björgun.“ Telur nefndin, að enn
„sé þörf fyrir þann hvata til björgunar verðmæta á sjó, sem í björgun-
arreglunum felst, og að ekki megi .. . veikja þann stofn um of, þótt ein-
stakar greinar hans verði eitthvað skertar.“ Auk þess tekur nefndin
fram, að ráðlegt sé að hafa verulegt samræmi með íslenskum lagaregl-
um og björgunarréglum annarra Norðurlanda (Alþt. 1984 A, bls. 1042.)
6. SKIPTING BJÖRGUNARLAUNA
Almenna reglan um skiptingu björgunarlauna er í 168. gr. Hún er
efnislega óbreytt frá því, sem áður var.
Hins vegar voru miklar breytingar gerðar á reglunum um það, hvern-
ig skipta beri björgunarlaunum milli skipstjóra, annarra skipverja og
útgerðarmanns skips, sem bjargar einhverju á ferð sinni. Um það fjall-
ar 169. gr. sigll. Meginreglur greinarinnar eru frávíkjanlegar að öðru
leyti en því, að samningsákvæði um, að skipstjóri eða aðrir skipverjar
skuli hafa minni hlut af björgunarlaunum en kveðið er á um í 2. mgr.
169. gr., eru almennt ógild, sjá nánar 5. mgr. 169. gr.
Breytingar á reglum um skiptingu björgunarlauna frá eldri lögum
eru flestar gerðar að norrænni fyrirmynd, einkum virðist farið eftir
dönsku siglingalögunum. Verður fyrst vikið að þeim breytingum, sem
eiga sér hliðstæðu annars staðar á Norðurlöndum.
Áður (í 3. kafla) var skýrt frá breytingum á hlutdeild aðila í heild-
arbjörgunarlaunum, þegar skip bjargar. Þær eru í stuttu máli þessar:
Hlutur útgerðarmanns er nú 60,00%, en var áðui' 66,66%
— skipstjóra — 13,33% — 16,66%
— skipverja — 26,66% — 16,66%
Reglur um fé það, sem útgerðarmaður, farmeigendur (og eftir at-
vikum fleiri) fá af óskiptum launum, taka til fleiri þátta en áður. Til
viðbótar skaðabótum fyrir tjón á skipi, farmi og öðrum munum á skipi
kemui' nú greiðsla af óskiptum bj örgunarlaunum á útgjöldum vegna
eldsneytis og launa skipverja, sjá nánar 1. mgr. 169. gr. (í 1. mgr. 12.
gr. laga nr. 25/1967 um Landhelgisgæslu Islands er svipað ákvæði um
forgang vegna sérstakra björgunarútgjalda.) Hagræði útgerðarmanns
af þessu nýmæli vegur á móti því, að almennur hlutur hans gagnvart
hlut áhafnar minnkar úr % hlutum í % hluta. Nýmælið getur aukið
mikið hlut útgerðarmanns gagnvart áhöfn, t.d. ef veruleg lækkun verð-
ur á fjárhæð björgunarlauna í tilvikum, sem sérreglan í 2. tl. 1. mgr.
165. gr. tekur til.
163