Tímarit lögfræðinga - 01.11.1986, Blaðsíða 40

ig, að ákvæðin ættu efnislega við. Var og talið áður, að beita bæri hin-
um sérstöku ógildingarreglum, ef þær ættu efnislega við, en ekki 32.
gr. (nú 33. gr.) laganna, þótt það ákvæði taki einnig til tilviksins, sbr.
HRD LI (1980), bls. 1415 og dóm í UFR 1981, bls. 1070 (0.L.).
6.5. Atvik, sem síðar komu til.
Þá ber að líta til atvika, sem síðar komu til. Að þessu leyti víkur
ákvæðið mjög frá reglum 28.-32. gr. 1. nr. 7/1936, en þau ákvæði taka
mið af því tímamarki, er greinir í 38. gr. laganna. Samkvæmt 38. gr.
er huglæg afstaða loforðsmóttakanda miðuð við það tímamark, er lög-
gerningur kom til vitundar honum, eða í undantekningartilvikum eftir
það tímamark og þar til löggerningurinn hafði áhrif á ráðstafanir hans.
Atvik, sem síðar koma til og hafa áhrif á vitneskju loforðsmóttakanda,
skipta almennt ekki máli. Á ýmsum sérsviðum giltu ákvæði frábrugðin
þessu, þ.e. vitneskja loforðsmóttakanda var ekki miðuð við sérstök
tímamörk. Ákvæði þessi voru afnumin með 9. gr. 1. nr. 11/1986. Má
sem dæmi um þetta nefna 34. gr. 1. nr. 20/1954 um vátryggingarsamn-
inga, 29. gr. höfundalaga nr. 73/1972, 11. gr. 1. 44/1979 um húsaleigu-
samninga og 2. mgr. 2. gr. 1. nr. 75/1917 um útmælingar lóða í kaup-
stöðum, löggiltum kauptúnum o.fl. Væri þessum reglum beitt, var heim-
ilt að taka tillit til atvika, sem síðar komu til, þ.e. atvika, sem komu til
eftir það tímamark, sem 38. gr. 1. nr. 7/1936 tilgreinir.
Ekki var hins vegar til að dreifa almennri heimild í settum lögum
til þess að víkja frá 38. gr. 1. nr. 7/1936, en sú régla er ófrávíkjanleg,
sbr. 1. gr. laganna. Engu að síður hafa fræðimenn og dómstólar litið
svo á, að með stoð í reglum um brostnar forsendur væri heimilt að
víkja samningi til hliðar, að öllu leyti eða hluta, þó svo að samningur-
inn væri ekki ógildanlegui' með stoð í reglum laga nr. 7/1936.
Almennt hafa fræðimenn gert mjö'g strangar kröfur til þess, að
forsendubrestur eigi að hafa áhrif á efndaskyldu samningsaðilja. Að
auki hefur það verið mjög umdeilt, hvaða kröfur ætti í raun að gera.
Menn hafa þó verið sammála um, að þremur skilyrðum þurfi að vera
fullnægt til þess, að forsendubrestur geti haft áhrif á efndaskyldu
samningsaðilja, en deilt er um efni síðasta skilyrðsins.33) Þeirri deilu
verður ekki lýst hér, en almennt eru skilyrðin talin þessi:
I fyrsta lagi hefur verið talið, að forsendur þurfi að hafa verið veru-
legar eða ákvarðandi.
33) Sjá t.d. A. Vinding Kruse: Ejendomsk0b, bls. 67 og áfr.
186