Tímarit lögfræðinga - 01.11.1986, Blaðsíða 39

af þeim, að rök geti verið fyrir annarri áhættuskiptingu en ella, þegar
tvö „fyrirtæki" eig'a í hlut, og gera má mun meiri kröfur til þess, að
„fyrirtæki“ meti sjálf nánar en „neytendur" allar aðstæður við samn-
ingsgerð og sjái fremur fyrir líkur á réttum efndum samnings og af-
leiðingar vanefnda. Þetta er engin nýlunda, og má benda á ákvæði laga
nr. 39/1922, sem gera í mörgum tilvikum strangari kröfur í verzlunar-
kaupum, þ.e. til „kaupmanna“, en það hugtak er skilgreint í 2. mgr. 4.
gr. laganna. Sú skilgreining er vissulega ekki ósvipuð skilgreiningu
þeirri á orðinu „fyrirtæki", sem sett er fram hér á undan.
Með hliðsjón af framanrituðu má í stuttu máli segja, að 36. gr. er
ekki einskorðuð við réttarsamband, þar sem annar aðiljinn er „neyt-
andi“, en að líkindum þai'f minna til að koma í slíkum tilvikum en ella,
til þess að ákvæðið eigi við.
6.4. Atvik við samningsgerð.
Þá ber að líta til atvika við samningsgerðina. 1 athugasemdum með
6. gr. frumvarpsins, er síðar varð að lögum nr. 11/1986, segir svo um
þetta atriði:32)
„Að því er atvik við samningsgerð varðar er þess að geta, að regl-
ur 28.-32. gr. samningalaganna og regla 7. gr. laga nr. 58/1960
veita nú þegar heimildir til þess að ógilda samning ef tiltekin
(eða ótiltekin, sbr. 32. gr.) atvik voru fyrir hendi, þegar loforðið
var gefið, og loforðið var gefið végna þeirra. Rétt er hins vegar
að hafa það í huga, að aðstæður eru ekki alltaf eins augljósar eða
ótvírætt sannaðar og hin tilvitnuðu lagaákvæði krefjast. Eigi að
síður getur verið ósanngjarnt að bera slíkan samning fyrir sig.
Það er einkum í slíkum tilvikum sem régla 6. gr. frumvarpsins
gæti átt við að þessu leyti. Er í því sambandi rétt að hafa í huga
að ofangreindar reglur í 28.-32. gr. samningalaganna eru ekki
tæmandi um möguleika til þess að ógilda löggerninga, svo sem
kemur fram í athugasemdum þeim er fylgdu frumvarpi til samn-
ingalaganna á sínum tíma.“
Við þetta má bæta því, að ógildingarreglur III. kafla 1. nr. 7/1936 eru
enn í gildi, auk þess sem reglan í 7. gr. 1. 58/1960 hefur verið flutt í
31. gr. laganna, sbr. 1. gr. 1. nr. 11/1986. Þó svo að slá megi því föstu,
að reglan í 36. gr. taki að líkindum til allra tilvika, sem falla undir önn-
ur ákvæði, verður að telja, að beita beri frekar hinum sérstöku ógilding-
arreglum III. kafla 1. nr. 7/1936 eða 33. gr. laganna, ef atvik væru þann-
32) Greinargerðin, bls. 21.
185