Tímarit lögfræðinga - 01.11.1988, Side 31

dómurum og löggjafanum aðeins takmarkaða hjálp við úrlausn mála
og réttlætistilfinningin ennþá minni. Hvert á þá að sækja slíka viðmið-
un. Svar Lundstedts er tiltölulega einfalt. Hann telur að löggjafinn
og dómararnir eigi að hafa að leiðarljósi það sem hann kallar félags-
lega velferð.34 Markmiðið er að hans mati friðsamleg sambúð margra
einstaklinga og samvinna þeirra við að ná öðrum markmiðum en að-
eins því að komast af. Til að keppa að þessu markmiði og tryggja
eftir megni að því verði náð eru lögin nauðsynleg. Nánar skilgreinir
Lundstedt þetta markmið þannig að keppt skuli að því, sem allir þeir
þrá er náð hafa tilteknu þroska- eða menningarstigi: fæði, klæði,
húsnæði, öryggi, menntun, athafnafrelsi o.s.frv.35 Rétt er að benda
á að Lundstedt telur sig ekki með þessu vera að leggja dóm á það að
hvaða markmiðum skuli stefnt. Að hans mati er það einfaldlega stað-
reynd að þetta eru þau markmið sem yfirgnæfandi meirihluti manna
keppir stöðugt að. Hlutverk réttarskipunarinnar er að leggja þessum
mai'kmiðum lið.
3.4. Lundstedt og refsilögin
Hugmyndir Lundstedts um hlutverk refsilöggjafarinnar og refsi-
vörslunnar almennt eru athygli verðar. Að sumra mati eru þær hans
mei'kilegasta framlag til lögvísindanna.36
Sú skoðun hefur verið sett fram að refsingar séu í raun óréttlætan-
legar. Þeir hinir sömu hafa haldið því fram að í stað þess að refsa
afbrotamönnum eigi að leggja alla áherslu á að endurhæfa þá og
mennta og gera að nýtum þegnum á ný. Um þessar skoðanir er óþarft
að fjölyrða hér. Lundstedt er raunar einnig þeirrar skoðunar að refs-
ingar eigi sér enga siðferðilega réttlætingu, a.m.k. dugi eldri kenn-
ingar í þeim efnum afar skammt.37 Þannig er til dæmis ekki unnt að
hans mati að réttlæta refsingu sem hefnd fyrir rangindi afbrotamanns-
ins. Hins vegar telur hann refsingar nauðsynlegar af allt annarri
ástæðu. Þær gegna að mati Lundstedts lykilhlutverki í því að móta
34 Sjá um þetta Legal Tliinking Revised, s. 20. Orðasambandið „félagsleg velferð" er
þýðing á enska orðasambandinu „social welfare". Aðferðina sem Lundstedt vill beita
kallar hann „the metliod of social welfare", þ.e. sú aðferð að hafa að leiðarljósi félags-
lega velferð allra. Ennfremur Superstition or Rationality in Action for Peace?, s. 129
og áfram.
35 Legal Thinking Revised, s. 136—149, einkum 140.
36 Olivecrona: „The legal ideas of Hagerström and Lundstedt." Scandinavian Studies in
Law, (3), 1959. s. 137.
37 Superstition and Rationality in Action for Peace?, s. 33—43, ennfremur Legal Thinking
Revised, s. 228—235.
161