Tímarit lögfræðinga - 01.12.1991, Blaðsíða 12

a) Hönnunargalli, þ.e. hönnun hlutarins, efnisval o.þ.h. gerir það að verkum
að telja verður hlutinn gallaðan. Hér eru allir hlutir þeirrar gerðar haldnir
sama ágalla, þannig að tjónsmöguleikar eru miklir. Dæmi um þetta er lyfið
Thalidomid.
b) Framleiðslugalli. Einstakir hlutir af stærri framleiðslu eru haldnir galla
vegna mistaka eða óhapps við framleiðslu, sem aðrir hlutir sömu gerðar eru
ekki haldnir. Dæmi um þetta er öryggisbeltið sem fjallað var um í Hrd. 1968
1051.
c) Ófullnægjandi leiðbeiningar eða viðvaranir. Sumar vörur eru þannig að
nauðsynlegt er að notendur fái leiðbeiningar um rétta notkun, eða séu
varaðir við sérstökum eiginleikum, sem ekki eru auðsæir eða almennt
þekktir.
d) Síðastiflokkurinnernefndurþróunaráhætta(da. udviklingsfejl). Hérerum
það að ræða að tækni hefur fleygt fram frá því vara var sett á markað, og
rannsóknir eða bitur reynsla hafa sýnt fram á ákveðna hættueiginleika, sem
eigi var unnt að gera sér grein fyrir er vara var sett á markað, eins og
tækniþekkingu var þá háttað.18
í skaðabótarétti sínum telur Peter Lpdrup19 flokkana aðeins vera þrjá, þ.e.
hann sleppir þróunaráhættunni. Sama gerir Hein Kötz.20 Þegar nánar er að gáð
er hér augljóslega ekki um sérstakan flokk í þessari sundurgreiningu að ræða, en
það að taka þetta sérstaklega út úr þegar rætt er um tilskipun Evrópubandalags-
ins og lög nr. 25/1991 helgast af því að í tilskipuninni er aðildarríkjunum
heimilað að skilja það sem kallað er þróunaráhætta undan hinni hlutlægu
ábyrgð. Þessi undanþága er í 4. tl. 1. mgr. 7. gr. íslensku laganna.
Ef til vill væri eðlilegt að telja flokkana aðeins vera tvo, þ.e. hönnunargalla og
framleiðslugalla. Ófullnægjandi leiðbeiningar færu þá í annan hvorn áður-
nefndra flokka, yfirleitt þó sem hönnunargalli. Mætti þá telja leiðbeiningar eða
sérstök varnaðarorð vera hluta vörunnar eins og hún er afhent neytendum. Það
er öruggt að t.d. umbúðir teljast vera hluti vörunnar í skilningi tilskipunarinnar
og laga nr. 25/1991. Þannig verður að líta á vöru í heild eins og hún er afhent
neytanda, með umbúðum og leiðbeiningum. Rétt er þó líklega að telja
leiðbeiningaskort vera flokk út af fyrir sig, því að hann getur að tvennu leyti
skorið sig úr öðrum ágöllum. í fyrsta lagi getur slíkur ágalli komið til eftir að
varan er send frá aðalframleiðanda, þ.e. hinir ýmsu milliliðir geta hafa misfarið
18 f grein sinni í Köflum úr skaðabótarétti, bls. 281, telur Arnljótur Björnsson flokkana vera 5, þ.e.
til viðbótar telur hann hættuleg aukaáhrif (systemfejl). Ekki sýnist svo sent lögin eru byggð upp
ástæða til að gera mun á þessu og hönnunargalla. Hinu er ekki að neita að tilvik innan hvers flokks
geta verið æði ólík innbyrðis.
19 Lærebok i Erstatningsrett bls. 199.
20 Deliktsrecht bls. 158 og áfram.
234