Tímarit lögfræðinga - 01.12.1991, Blaðsíða 33

13. TILKYNNINGASKYLDA SKV. 42. GR. TÉKKALAGANNA
í 42. gr. tékkalaganna nr. 94/1933 eru ákvæði nákvæmlega samhljóða 45. gr.
víxillaga að því undanskildu er leiðir af reglum tékkaréttar um að tékkar verði
ekki samþykktir. Verður því aldrei um samþykkisskort að ræða. Skýra ber 42.
gr. tékkalaga á sama hátt og 45. gr. vxl.52
14. HVERNIG ER TILKYNNINGASKYLDU SINNT HJÁ BÖNKUM OG
SPARISJÓÐUM?
14.1 Tilkynningar vegna greiðslufalls víxils
Pegar bankar taka að sér að innheimta víxla, eru víxlarnir oftast framseldir
þeim eyðuframsali, en í undantekningartilvikum nafnframsali. Með því er
bankinn orðinn víxilhafi í skilningi 1. mgr. 16. gr. vxl.,55 og hvílir tilkynninga-
skyldan á honum samkvæmt skýru orðalagi 1. mgr. 45. gr. vxl. Þá tíðkast einnig
að víxlar séu framseldir bönkum til innheimtu og telst þá bankinn umboðsmaður
víxilhafa, sbr. 18. gr. vxl. í slíkum tilvikum hvílir einnig tilkynningaskylda á
bankanum.54
Þegar greiðslufall verður á víxli, sem banki hefur tekið til innheimtu, sendir
hann víxilskuldurunum svo nefnda „vanskilatilkýnningu“ 7 dögum eftir gjald-
daga og aðra „lokaviðvörun“ 14 dögum eftir gjalddaga. Þessar tilkynningar eru
sendar í almennum pósti.
Hvað sem um efni tilkynninganna má segja,55 er ljóst að umræddar tilkynning-
ar eru sendar of seint af stað og ekki með sannanlegum hætti. Utgefandi,
framseljendur og ábyrgðarmenn geta því öðlast bótarétt skv. 45. gr. vxl., að
uppfylltum öðrum bótaskilyrðum.56
í þeim tilvikum þar sem eigandi víxils hefur samið við banka um að innheimta
víxil fyrir sig og bankinn hefur ekki sent tilkynningu skv. 45. gr. vxl., innan
tilkynningafrestsins með sannanlegum hætti, sem verður til þess að víxilskuldari
kemur fram bótakröfu gagnvart eiganda víxilsins, má spyrja hvort eigandi
víxilsins eigi bótakröfu á bankann fyrir þessu tjóni? Þar sem tilkynningaskylda
skv. 45. gr. vxl., hvílir á bankanum, hvort sem hann er víxilhafi skv. 16. gr. vxl.,
52 Lyngs0: Negotiable dokumenter, 218-220; Sami höfundur: Checkloven, 180-186 og Rigsdagsti-
dende 1931- 1932 A, 4833.
53 Sjá til hliðsjónar Hrd. 1964 242 þar sem lögmaður hafði höfðað víxilmál í eigin nafni til innheimtu
víxils sem var í eigu X. Þar sem síðasta framsalið var eyðuframsal taldist lögmaðurinn víxilhafi skv.
16. gr. og var því heimilt að höfða málið í eigin nafni.
54 Sbr. 4. kafla hér að framan.
55 I slíkum tilkynningum er t.d. viðtakanda greiðslu, útgáfudags, útgáfustaðar og greiðslustaðar
víxilsins ekki getið.
56 Sjá nánar kafla 10.
255