Tímarit lögfræðinga - 01.12.1991, Side 30

10. BOTASKILYRÐI
Svo að framangreind bótaregla eigi við verður að hafa orðið tjón hjá
víxilskuldara, sökum vanrækslu hins tilkynningaskylda við að senda tilkynn-
ingu, sbr. 6. mgr. 45. gr. vxl.
Orsakasamband verður að vera á milli þess tjóns sem víxilskuldari verður fyrir
og vanrækslu hins tilkynningaskylda við að senda tilkynninguna, þ.e.a.s. ljóst
þarf að vera að víxilskuldara hafi ekki verið mögulegt að koma í veg fyrir tjón37
sitt þar sem honum hafi ekki verið kwmugt um greiðslufallið. Hafi greiðslufall
víxils því komist strax til vitundar víxilskuldara eftir öðrum leiðum, er ljóst að
orsakasamband skortir.
Nái hinn tilkynningaskyldi að sanna að tjónið hefði engu að síður orðið af
„eðlilegum orsökum“, enda þótt „tjónþoli“ hefði fengið senda tilkynningu,
teldist orsakasamband ekki vera fyrir hendi á grundvelli skilyrðiskenningarinn-
ar.38Ef „tjónþoli“ hefði þvít.d. verið kominn ígreiðsluþrot og því allsekki getað
leyst til sín víxilinn og komið í vegfyrir tjón sitt, þegarhann átti rétt á að fásenda
tilkynningu skv. 45. gr. vxl., væri því ekki um bótaábyrgð að ræða. Ríkar kröfur
yrðu þó væntanlega gerðar til sönnunar á því að tjón hefði orðið af eðlilegum
orsökum.
Bótaskyldan nær ekki til allra afleiðinga sem af vanrækslu hins tilkynninga-
skylda hlýst, heldur takmarkast hún við sennilegar afleiðingar athafnaleysisins.
Fræðimenn hafa ekki verið á einu máli um það til hvaða tjóns bótareglan taki.
Hafa sumir viljað takmarka bótaábyrgðina við kostnað í sambandi við inn-
heimtu víxilskuldarinnar,39 en sú skýring virðist vera í samræmi við skýringu
dönsku víxillaganna frá 1880.40 Aðrir virðast hins vegar ganga út frá því að undir
regluna falli einnig fjarlægara tjón41 og hafa í því sambandi vísað til umræðna sem
fram fóru á Genfarráðstefnunni42 um gildissvið greinarinnar. Þá benda þeir á að
orðalag 6. mgr. 45. gr. vxl. gefi ekki tilefni til svo þröngrar skýringar og að
ákvæðið um hámark bótafjárhæðarinnar í 6. mgr. 45. gr. vxl. væri með öllu
tilgangslaust hefði verið ætlunin að einskorða bótaregluna við tjón sem stæði í
sambandi við innheimtu víxilsins. Hafa þeir því talið að undir regluna falli t.d.
tjón sem útgefandi verður fyrir við að veita samþykkjanda nýtt lán þar sem hann
37 Til dæmis þar sem hærri dráttarvextir hafi fallið á skuldina en þurft hefði o.s.frv.
38 Sbr. UfR 1926:901. Sjá nánar um sjálfstætt samverkandi orsakir þegar ein orsök er saknæm en
önnur eðlileg, Jóhannes Sigurðsson: Orsakasamband í skaðabótarétti, 107- 112.
39 „... ikke anden Skade end den, der stár i Forbindelse med Vekselsummens Inddrivelse og
Omkostninger derved...“ Helper: Vekselloven og Checkloven af 1932,198 og Eberstein, G.: Den
svenska váxelrátten, 152-153.
411 Sbr. UfR 1909:147.
41 Holmboe: Veksel- og sjekkretten. 92; Sami höfundur: Anm. av Gösta Eberstein. Den svenska
váxelrátten, 571; Stranz: Wechselgesetz, 259 og Ussing: Enkelte kontrakter, 126.
42 Comptes Rendus de la Conférence, 289-290.
252