Tímarit lögfræðinga - 01.12.1991, Blaðsíða 16

Þá er svo fyrir mælt í 1. mgr. að sá er lætur líta svo út sem hann sé framleiðandi
skuli teljast framleiðandi. I dæmaskynier í ákvæðinu nefnt það tilvik að hann láti
nafn sitt eða vörumerki á vöruna. Algengt er að framleiðendur, er eiga
vörumerki með sterka markaðsstöðu, láti aðra um að framleiða undir sínu merki
fyrir tiltekna markaði. Vafi getur komið upp í einstökum tilfellum um hvort
vörumerki sé nóg til að fella ábyrgð á þann framleiðanda, en alla jafna myndi
ekki reyna sérstaklega á þetta fyrr en við endurkröfur milli dreifingaraðila og
framleiðenda.
12. mgr. segir að sá er flytur vöru til landsins í atvinnuskyni, til áframhaldandi
sölu eða leigu skuli teljast framleiðandi. Samkvæmt því er það nær ætíð
innlendur aðili er telst vera framleiðandi. Undantekningar eru hugsanlegar
þegar íslendingar kaupa vöru erlendis til eigin nota eða gjafa. Þá eru þau
atvinnufyrirtæki er sjálf kaupa til landsins áhöld sín og verkfæri eigi framleið-
endur í skilningi laganna.27
í 3. mgr. 4. gr. er skýrgreining á því hver skuli teljast dreifingaraðili. Er það
hver sá er dreifir vöru án þess að teljast framleiðandi. Er mælt fyrir um ábyrgð
þeirra í 10. gr., en þeir bera ábyrgð gagnvart tjónþola og síðari dreifingaraðilum
er kunna að hafa þurft að greiða bætur.
Þannig geta ýmsir aðilar verið bótaskyldir samkvæmt lögunum; aðalframleið-
andi innlendrar framleiðsluvöru auk ýmissa framleiðenda hráefnis (þ.á m.
innflytjendur) og einn eða fleiri dreifingaraðilar. Allir þeir sem eru bótaskyldir
bera óskipta ábyrgð gagnvart tjónþola, sbr. 11. gr., og raunar á þetta einnig við
gagnvart síðari dreifingaraðilum. Sérhver dreifingaraðili á endurkröfu á hendur
þeim er á undan var í keðjunni svo og á hendur framleiðanda.
Rétt er að nefna tvo aðila sem ekki eru ábyrgir samkvæmt lögunum. Eru það
hönnuðir hluta sem reynast gallaðir og þeir sem nota gallaða hluti í starfsemi
sinni. Ábyrgð hönnuða yrði að byggjast á sakargrundvelli, líklega með öfugri
sönnunarbyrði. Vinnuveitendur geta borið ábyrgð á öðrum grundvelli gagnvart
starfsmönnum sínum eða þeim er eiga eðlileg erindi á vinnustað, sbr. Hrd. 1968
1051.
4.4 Undanþágur frá ábyrgð
í 7. gr. laga nr. 25/1991 er að finna upptalningu takmarkana á ábyrgð
samkvæmt lögunum. Það eru einkum tvö atriði í ákvæðinu sem þarf að fjalla
lítillega um hér, en um önnur atriði er fjallað að framan.
Samkvæmt 3. tl. 1. mgr. ber framleiðandi ekki ábyrgð ef ágalli verður rakinn
beinlínis til ófrávíkjanlegra fyrirmæla hins opinbera um gerð vörunnar. Þessi
27 Um fjármunaleigufyrirtæki má segja aö ef þau flytja sjálf til landsins vöru er þau fjármagna teljast
þau vera framleiöendur skv. þessu ákvæði. Þetta mun vera sjaldnast. Hins vegar sýnist verða að telja
þau vera dreifingaraðila er þau (að nafninu til) kaupa hluti til að leigja.
238