Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.09.1995, Side 33

Tímarit lögfræðinga - 01.09.1995, Side 33
inga í anddyri kvikmyndahússins. Að kvöldi afmælisdagsins buðu ráðherrann og kona hans hinum erlendu gestum, dómurum og starfsfólki Hæstaréttar og mökum þeirra til kvöldverðar í Ráðherrabústaðnum, en þar flutti Þór Vilhjálms- son hæstaréttardómari kveðjur og þakkir réttarins. ÞORSTEINN PÁLSSON DÓMSMÁLARÁÐHERRA: Forseti Islands, Vigdís Finnbogadóttir, Hæstiréttur Islands, fulltrúar æðstu dómstóla Danmerkur, Noregs, Svíþjóðar og Finnlands. Þegar ríkisfáni íslands hafði verið dreginn að húni á Stjórnarráðshúsinu 1. desember 1918 bárust tónar fánakvæðisins yfir torgið í kvosinni: „Rís þú unga íslands merki“, draumurinn var nú orðinn að veruleika, ísland var fullvalda ríki. Mikil saga var að baki, en framundan það mikla verk að varða veg hins unga fullvalda ríkis til nýrrar framtíðar ókomins tíma. Skáldið hafði sett fram þá ósk að fáninn tengdi í oss að einu verki anda kraft og hjartalag og nú skyldi andinn krafturinn og hjartalagið reisa önnur þau merki sem í dagsins önn eru hluti af framkvæmd fullvalda ríkis. Með sambandslagasáttmálanum fengu Islendingar á ný rétt til þess að fara einir og sjálfir með æðsta dómsvald í íslenskum málum. Þegar lög höfðu verið sett og undirbúningi lokið kom Hæstiréttur Islands í fyrsta sinn saman 16. febrúar 1920. Við komum hér saman í dag til þess að fagna 75 ára afmæli rétt- arins. Á þessum tímamótum í sögu Hæstaréttar færi ég réttinum kveðjur, árnaðar- óskir og þakkir ríkisstjómar íslands og enn á ný blasir við óskrifuð saga þar sem Hæstiréttur verður sem fyrr kjölfesta réttarskipunar og þróunar. Dómstólamir eru einn af hyrningarsteinum lýðræðisskipulagsins. Við gemm þær kröfur að þeir séu sjálfstæðir, óhlutdrægir og skilvirkir. Það er mikil ábyrgð sem á herðum okkar hvílir að verja og viðhalda sjálfstæði og fullveldi þjóðarinnar. Hæstiréttur er með vissum hætti kjölfesta þeirrar stöðugu sjálfstæðisbaráttu. En kjölfestan má aldrei verða að einskonar fótakefli stöðnunar, dómstólarnir verða að taka þátt í lifandi síbreytilegu samfélagi. Á síðustu árum hafa menn í auknum mæli litið til réttinda borgaranna, nýjar hugmyndir mótast og dóm- stólarnir varða með yfirvegun og gætni þróun réttarins í ljósi nýrra aðstæðna. Við höfum á allra síðustu árum komið fram stórfelldum umbótum í íslensku réttarkerfi og dómskerfi. Fyrst með aðskilnaði dómsvalds og umboðsvalds í héraði og þeim réttarfarsbreytingum sem voru gerðar samhliða þeim aðskilnaði, því næst með breytingum á skipulagi og málsmeðferð fyrir Hæstarétti. Allar hafa þessar breytingar verið gerðar í ljósi nýrra hugmynda um aukin réttindi borgaranna með það að leiðarljósi að færa málsmeðferð í nútímalegra horf og gera hana skilvirkari. Óhætt er að fullyrða að verulegur árangur hefur náðst, málsmeðferð öll fyrir dómstólum er nú skjótvirkari en áður var og réttaröryggi hefur aukist. Því er ekki að leyna að gríðarleg fjölgun dómsmála var með vissum hætti að stefna réttaröryggi í óvissu fyrir þá sök hversu langan tíma tók að fá úrlausnir 219

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.