Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Qupperneq 5

Þá er gert ráð fyrir því að hægt verði að svipta menn fjárræði varðandi
tilteknar eignir s.s. fasteignir og ákveðið lausafé, viðskiptabréf og innstæður í
bönkum, sparisjóðum og verðbréfasjóðum. Þetta ákvæði er tvímælalaust mjög
til bóta. Reynslan hefur sýnt að iðulega neyðast börn til þess að gera kröfu um
að aldnir foreldrar þeirra verði sviptir fjárræði vegna þess að þeim er ókleift að
annast eigur sínar þótt önnur nauðsyn sé ekki fyrir hendi. Þetta er eflaust aldrei
sársaukalaust en með þessari takmörkuðu fjárræðissviptingu yrði í minna ráðist
heldur en hingað til hefur þurft.
Itarleg ákvæði eru um það hvernig kunngjöra skal sviptingu og hver réttar-
áhrif hún hefur. Þar eru helstu nýmælin þinglýsing úrskurðar þegar um
skráningarskyldar eigur hins svipta er að ræða svo og skráning á viðskiptabréf,
tilkynning til firmaskrár og tilkynningar til banka, sparisjóða og verðbréfasjóða.
Gert er ráð fyrir því að hægt sé að svipta menn lögræði til bráðabirgða, ef
sviptingin er ekki talin þola neina bið en í kjölfarið verður að koma úrskurður
með venjulegum hætti.
Ýmis ákvæði frumvarpsins miða að því að tryggja betur réttarstöðu þess sem
krafa um sviptingu beinist að. Má þar sem dæmi nefna að tekin eru af öll tví-
mæli um að sá sem er vistaður gegn vilja sínum samkvæmt ákvörðun læknis,
en slík vistun má ekki standa lengur en í tvo sólarhringa, á rétt á því að bera þá
ákvörðun undir dómstóla þegar í stað. Sama máli gegnir um þá sem gert hefur
verið að sæta þvingaðri lyfjagjöf eða læknismeðferð.
Lengi mætti halda áfram að telja nýmæli í frumvarpinu en að lokum skal þess
getið að þar er kveðið á um að fjárráða maður sem óhægt á með að sjá um fjár-
mál sín vegna veikinda eða fötlunar getur óskað eftir því að honum verði
skipaður ráðsmaður til þess að hafa umsjón með ákveðnum eignum sínum.
Ekki virðist gert ráð fyrir því að aðstandendur geti sett fram slíka ósk og er það
umhugsunarefni hvort þeir ættu ekki að hafa einhvern rétt í þessa átt.
Ljóst er af ákvæðum frumvarpsins að störf sýslumanna sem yfirlögráðenda
munu samanlagt aukast verulega. Samræmi í störfum yfirlögráðenda er nauð-
synlegt og vaknar því sú spurning hvort ekki væri æskilegt að yfirlögráðandi
væri aðeins einn í landinu.
Það sem að framan er sagt er vissulega brotakennt og er fyrst og fremst ritað
í því skyni að vekja athygli á merku lagafrumvarpi og reyndar einnig því
hvemig að samningu þess var staðið. Það er mjög af hinu góða að á málþingi
lögfræðingafélaganna nú í júní verður þetta mál tekið til umræðu og ber þess
vott að áhugi lögfræðinga á því að lögin verði sem best úr garði gerð er vissu-
lega fyrir hendi.
61