Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Page 21

eru til. Þess má jafnframt geta að misnotkun sem tengist eignarrétti að hug-
verkum er stundum flokkuð sérstaklega í fræðibókum. Þessi leið er þó ekki
farin hér þar sem slík mál hafa að jafnaði ekki nein séreinkenni.
6.2 Sölusynjun
6.2.1 Almennt
Dómstólar ESB hafa mótað þá reglu að sölusynjun af hálfu markaðsráðandi
fyrirtækis brjóti gegn 86. gr. Rs. nema að fyrirtækið geti bent á einhverjar
hlutlægar réttlætingarástæður. Hér má greina á milli tvenns konar tilvika.
Annars vegar þegar sölusynjun er ætlað er að vera þáttur í að útrýma keppinaut
(e. crippling) og hins vegar almenna sölusynjun sem hefur áhrif á samkeppnina
í heild sinni. í framkvæmd hefur þessi greinarmunur þó enga sérstaka þýðingu
þar sem bæði tilvikin fela í sér misnotkun á markaðsráðandi stöðu. Fyrsta málið
sem varðaði sölusynjun til neytanda var mál Commercial Solvents gegn
framkvæmdastjórn ESB.44 Atvik málsins voru á þann veg að Commercial
Solvents (CS) var með yfirburðastöðu sem aðal dreifingaraðili á lyfinu amino-
butanol. Lítið ítalskt fyrirtæki, Zoja, notaði aminobutanol til þess að framleiða
ethambutol og CS var aðal söluaðili þess. Dótturfyrirtæki CS hóf að framleiða
vörur með ethambutoli og CS ákvað einhliða að breyta sölutilhögun á amino-
butanoli og neitaði í kjölfarið að selja Zoja lyfið. I dómi Evrópudómstólsins er
í upphafi tekið fram að fyrirtæki með yfirburðastöðu gæti ekki þegar það tæki
að keppa á markaði haft í frammi aðgerðir af þessum toga til þess að útrýma
keppinautum sem þá væru til staðar. Slíkt athæfi væri andstætt markmiði
greinar 3(f) og samkeppnisreglum Rómarsamningsins og hefði í för með sér
misnotkun í skilningi 86. gr.
í framhaldi af þessari dómsniðurstöðu vöknuðu spurningar um það hvort
mismunandi reglur gætu gilt varðandi sölusynjun markaðsráðandi fyrirtækis
eftir því hvort það synjaði gömlum viðskiptavini um viðskipti eða hvort það
hafnaði að eiga viðskipti við nýja aðila. I máli United Brands gegn fram-
kvæmdastjórn ESB45 lagði Evrópudómstóllinn á það áherslu að markaðs-
ráðandi fyrirtæki gæti ekki hætt sölu til viðskiptamanns sem hefði verið í
viðskiptum til langs tíma og fylgir hefðbundnum viðskiptavenjum, þ.e. pantanir
þessa viðskiptamanns eru á engan hátt óvenjulegar. Einnig vísaði dómurinn til
f-liðar 3. gr. Rs. þar sem slík synjun hefði í för með sér skiptingu markaða til
óhagræðis fyrir neytendur og leiddi að lokum til þess að samkeppnisaðila væri
útrýmt af markaðinum.46 Fyrirtækið reyndi að réttlæta hegðun sína með því að
benda á að viðskiptavinurinn væri einkaumboðsaðili fyrir samkeppnisaðila.
44 Commercial Solvents gegn framkvæmdastjórn ESB (1974) 1 CMLR 309; (1974) ECR
223.
45 United Brands gegn framkvæmdastjórn ESB (1978) 1 CMLR 429 (1978) ECR 207.
46 Ibid §§ 182.
77