Tímarit lögfræðinga - 01.05.1997, Qupperneq 24

þetta reyndi í máli BP gegn framkvæmdastjórn ESB58 en þar komu til athug-
unar aðgerðir BP meðan á olíukreppunni árið 1973 stóð. Af hálfu framkvæmda-
stjórnarinnar var því haldið fram að fyrirtæki í slíkri stöðu yrði að taka
sanngjarnt tillit þarfa allra viðskiptamanna sinna. Evrópudómstóllinn komst
hins vegar að þeirri niðurstöðu að þótt þetta sjónarmið gæti átt við þegar um
stöðugt viðskiptasamband væri að ræða þá gæti það ekki átt við urn viðskipta-
vini sem ekki stæðu í slíku viðskiptasambandi við fyrirtækið.59
í máli BPB Industries og British Gypsum gegn framkvæmdastjórn ESB60
reyndi aftur á þetta álitaefni. Fyrirtækið notaði sölukerfi sem tryggði tilteknum
viðskiptavinum forgang þegar skortur var á vörunni þ.e.a.s. þeim sem keyptu
ekki framleiðsluvörur frá keppinautunum. I dómsforsendum sagði að það væri
hluti almennrar viðskiptastefnu fyrirtækja að ákveða hlutlæg og réttlát sjónar-
mið varðandi það hvernig haga ætti sölu til viðskiptavina þegar vöruskortur
væri. Kerfi sem veitti tryggum viðskiptavinum forgang þegar skortur væri á
vörunni hefði þann tilgang að útiloka keppinauta frá markaðinum og væri því
misnotkun á markaðsráðandi stöðu.
6.2.5 Islenskur réttur
Sölusynjanir eru eitt af algengustu dæmum um misnotkun á markaðsráðandi
stöðu og því er athyglisvert að beina sjónum að þeim málum sem hafa fengið
umfjöllun hjá Samkeppnisráði af því tagi en þar er af nógu að taka.
í máli Félags íslenskra stórkaupmanna gegn Flúðasveppum61 kvartaði
dreifingaraðili yfir því að honum var synjað um bein viðskipti við Flúðasveppi
eina innlenda framleiðanda sveppa en jafnframt var óheimilt að flytja inn
sveppi. Samkeppnisráð komst að þeirri niðurstöðu að Flúðasveppir hefðu
ráðandi stöðu á markaðinum þegar innflutningsbann væri í gildi og sagði síðan
„að sú ófullnægjandi og takmarkaða samkeppni sem ríkir í heildsöludreifingu á
sveppum meðan innflutningstakmarkanir eru í gildi stríði gegn markmiði sam-
keppnisla^a og feli í sér skaðlegar samkeppnishindranir sbr. 17. gr. samkeppn-
islaga“. A sölusynjun reyndi einnig í máli er varðaði kvörtun vegna sölu-
synjunar Bónuss hf.62 Fyrirtækið var talið markaðsráðandi en spurningin var
hvort það væri lögmæt ástæða sölusynjunar að viðskiptamaðurinn ætlaði að
kaupa tilgreindar vörur til endursölu. Einnig reyndi á það hvort fyrirtækinu væri
heimilt að skammta vörur til viðskiptamanna sinna. I niðurstöðu sinni segir
58 B.P. (ABG and AVIA 3rd Pties) gegn framkvæmdastjóm ESB (1978) 3 CMLR 174; (1978)
ECR 1513.
59 Ibid §§ 30.
60 BPB Industries and British Gypsum gegn framkvæmdastjórn ESB (1993) 5 CMLR 32.
61 Félag íslenskra stórkaupmanna gegn Flúðasveppum, ákvörðun Samkeppnisráðs nr.
17/1994, Skýrsla Samkeppnisstofnunar 1994, bls. 54.
62 Kvörtun vegna sölusynjunar Bónuss hf., ákvörðun Samkeppnisráðs nr. 18/1995, Skýrsla
Samkeppnisstofnunar 1995, bls. 97.
80