Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Page 26

Ákvæði f-liðar 2. mgr. 15. gr. nkpl. fjallar einungis um eiginleika söluhlutar
og falla því kröfur sem varða þær upplýsingar sem veita skal um tiltekna
framleiðslu utan gildissviðs ákvæðisins. Sem dæmi um þetta má nefna ákvæði
laga um skyldu til þess að auglýsa hættu á heilsutjóni við tóbaksreykingar. Eftir
atvikum getur það verið galli samkvæmt 16. gr. nkpl. ef slrkar upplýsingar
vantar. Opinberar reglur, sem kveða á um notkun hlutar í tilteknu skyni, falla
einnig utan ákvæðisins því að beiting reglnanna hvílir á athöfnum neytandans
eftir að kaup gerðust. Seljandi vélsleða ber því ekki ábyrgð á því að neytandinn
fái heimild til þess að aka vélsleðanum um eignarlönd annarra manna. Kröfur
sem verða til eftir að kaup eru gerð falla utan ákvæðisins en það getur hins
vegar leitt af samningi að slíkar kröfur hafi þýðingu. Þar við bætist að atvik sem
verða til þess að notkun hlutarins er bönnuð geta leitt til þess að ekki sé unnt að
ná því markmiði sem að var stefnt með kaupunum.27
í 2. mgr. 19. gr. fkpl. er skylt ákvæði. Þar segir að í neytendakaupum skuli
ástand og búnaður fasteignar ávallt vera í samræmi við þær kröfur sem gerðar
eru í lögum, stjómvaldsreglum eða fyrirmælum reistum á þeim er voru í gildi
þegar fasteign eða hlutar hennar voru byggðir eða endurbyggðir. Þetta gildir þó
ekki ef kaupandi byggði ekki á sérþekkingu eða mati seljanda á eiginleikum
eignarinnar eða skorti réttmæta ástæðu til þess. Hér er um að ræða sérreglu um
neytendakaup en hún á einnig í flestum tilvikum við í öðrum kaupum en neyt-
endakaupum, en rétt þótti að hafa slíkt ófrávíkjanlegt ákvæði í lögunum. Liggja
einkum til þess tvær ástæður. Annars vegar að við kaup neytenda á íbúðar-
húsnæði af þeim sem selur það sem hluta af atvinnustarfsemi sinni er eðlilegt
að hægt sé að gera kröfur um að eignin hafi þá kosti sem hún átti að hafa á þeirn
tíma sem hún var byggð. Þetta á einnig við um einstaka hluta hennar sem kunna
að hafa verið endurbyggðir eða endumýjaðir frá grunni. Hins vegar þótti rétt að
létta sönnunarbyrði neytenda í slíkum málum.28 Skylt ákvæði er einnig að finna
í 1. tl. 1. mgr. 9. gr. þjkpl. Þar kemur fram að seld þjónusta telst gölluð ef hún
víkur frá almennum öryggiskröfum samkvænrt 5. gr. laganna. í hinu síðar-
nefnda ákvæði er sú skylda lögð á seljanda þjónustu að hann skuli gæta þess að
þjónustan sé í samræmi við almennar reglur, staðla, reglur sem stjórnvöld setja,
stjórnvaldsákvarðanir og lög sem gilda um veitta þjónustu í þeim tilgangi að
vemda öryggi neytenda.
Sá er munur á reglum nkpl. og fkpl. að samkvæmt nkpl. skal söluhlutur vera
í samræmi við kröfur opinbers réttar sem leiðir af lögum eða öðrum opinberum
ákvörðunum á þeini tíma sem kaup áttu sér stað. Samkvæmt fkpl. skal ástand
og búnaður fasteignar eða hluta hennar vera í samræmi við opinberar kröfur
sem gerðar voru á þeim tíma þegar fasteign eða hlutar hennar voru byggðir eða
endurbyggðir.
27 Alþt. 2002-2003, A-deild, bls. 3803.
28 Alþt. 2001-2002, A-deild, bls. 1464.
210