Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Blaðsíða 103

að vera sá að fylgjast með því hvort ótilhlýðileg háttsemi eigi sér stað. Þá segir
á sama stað í ritinu að almennt séð myndi vöktun eftirlitsmyndavéla á starfs-
fólki almennt, eða á einstökum starfsmönnum, ekki samrýmast þeim kröfum
sem gerðar eru í ráðningarsambandi um tilhlýðilega og sanngjarna framkomu.33
Því má halda fram að sé sýnt fram á að rafrænt eftirlit á vinnustað valdi
starfsmönnum vanlíðan, hvort sem hún er andleg eða líkamleg, sé um brot á
vinnuverndarlögunum að ræða. Hitt er svo annað mál að erfitt getur verið að
setja mörk, þ.e. hve mikla eða litla vanlíðan starfsmaður getur þurft að sætta sig
við vegna lögmætra hagsmuna fyrirtækisins af vöktuninni.
Vinnueftirlit ríkisins starfar á grundvelli vinnuverndarlaganna og hefur
eftirlit með því að starfsemi uppfylli skilyrði þeirra. Vinnueftirlitið getur krafist
þess með hæfilegum fyrirvara að lagfæring á vanbúnaði eða öðru ástandi, sem
brýtur gegn lögunum eða reglum settum samkvæmt þeim, sé framkvæmd sbr.
84. gr. laganna. Þá getur vinnueftirlitið krafist þess að atvinnurekandi láti gera
rannsókn eða úttekt, af sérfræðingum ef við á, til þess að ganga úr skugga um
hvort starfsskilyrði fullnægi ákvæðum laganna, sbr. 18. gr.
í 14. gr. reglna nr. 77/1982 um heilbrigðis- og öryggisstarfsemi innan fyrir-
tækja, sem settar eru á grundvelli vinnuverndarlaganna, kemur m.a. fram að
öryggistrúnaðarmenn og öryggisverðir skuli auk almennra eftirlitsstarfa vinna
að bættum aðbúnaði, hollustuháttum og öryggi á vinnustöðum og skuli m.a.
gera þeim grein fyrir áformum um meiri háttar framkvæmdir eða aðrar þær
breytingar á rekstri fyrirtækisins sem áhrif geta haft á starfsumhverfi og
starfsaðstæður á vinnustað. Hið síðastnefnda sýnist geta átt við ef tekið er upp
rafrænt eftirlit á vinnustað. Þá segir í lögum um stéttarfélög og vinnudeilur nr.
80/1938 m.a. að trúnaðarmönnum beri að vinna að bættum kjörum vinnufélaga
sinna jafnframt því að vera talsmenn atvinnuöryggis, félagslegs öryggis og
skynsamlegra stjórnunarhátta á vinnustaðnum. Þá kemur fram að trúnaðarmenn
séu samráðsaðilar vegna breytinga á vinnustöðum. Samkvæmt þessu ber
trúnaðarmanni að vera talsmaður þess að skynsamlegir stjórnunarhættir séu
viðhafðir. Undir það hugtak flokkast vafalítið spurningin um það hvort rafræn
vöktun á vinnustað skuli talin nauðsynleg eða ekki. I ljósi þessa sýnist eðlilegt
að umræddir aðilar komi að málum áður en rafrænt eftirlit er tekið upp og að
þeir geti þannig haft áhrif á ákvörðun um rafrænt eftirlit á vinnustað.
10. LOKAORÐ
Eins og fram kemur í grein þessari setja lög, einkum persónuvemdarlögin,
atvinnurekendum þröngar skorður við rafrænu eftirliti þeirra með starfsmönn-
um sínum en telja má að heimildir til vinnslu verði oft byggðar á 7. tl. 1. mgr.
8. gr. laganna og svo eftir atvikum á 9. gr. Færð em fyrir því rök að heimildir
til vinnslu persónuupplýsinga eigi ekki alfarið að byggjast á samþykki starfs-
33 Lars Svenning Andersen: Funktionærret. 2. útg. Kaupmannahöfn 1998, bls. 194.
287