Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Page 49

innan sex mánaða frá því að áhættan af söluhlut fluttist yfir til neytanda skuli
talinn hafa verið til staðar á tímamarki áhættuflutningsins. Að skýringu þessa
ákvæðis verður vikið síðar.
6.2 Ahættuskiptatímamarkið
Ákvörðun um það hvort hlutur er gallaður eða ekki skal tekin með hliðsjón
af ástandi hans á því tímamarki þegar áhættan af hlutnum fluttist yfir til kaup-
andans, sbr. 1. mgr. 21. gr. kpl. Sjá úr tíð eldri kpl. t.d. H 1994 1263 (spattaður
hestur) en í því máli þótti ósannað að hesturinn hefði verið haldinn leyndum
göllum við afhendingu. Ekki skiptir máli hver er orsök gallans. Því á ákvæðið
jafnt við hvort heldur sem gallann má rekja til tilviljunarkenndra atvika eða
ástands hlutarins sjálfs. Af ákvæðum 1. mgr. leiðir að ekki skiptir máli hvort
gallinn kemur fram seinna ef hann var til staðar á áhættuskiptatímanum sem
yfirleitt miðast við afhendingu. Seljandinn ber með öðrum orðum einnig ábyrgð
á hinum svokölluðu leyndu göllum og er þetta einnig í samræmi við eldri rétt.
Hönnunar- eða smíðagalli getur t.d. leitt til þess að söluhlutur eyðileggist eftir
stutta notkun þótt ekki hafi verið unnt að staðreyna gallann við afhendinguna.
Á þetta einnig við um skemmt fóður sem gefið er dýrum eftir afhendingu og
þau veikjast síðan af og sama gildir um stiga sem á er leyndur galli og fellur
saman um leið og farið er að nota hann.69
I 1. mgr. 18. gr. nkpl. segir að við mat á því hvort söluhlutur sé gallaður skuli
miðað við það tímamark þegar áhættan af söluhlut flyst yfir til neytanda. Sama
regla kemur fram í 1. mgr. 20. gr. fkpl. Þar segir að við mat á því hvort fasteign
teljist gölluð skuli miða við það tímamark er hún flyst yfir í áhættu kaupanda
skv. 12. gr. eða samkvæmt samningi. Um galla getur þó verið að ræða þótt hann
eða afleiðingar hans komi síðar í ljós.70
6.3 Ábyrgð þótt galli komi fram eftir áhættuskiptatímamarkið
6.3.1 Almenn atriði
Samkvæmt því sem áður er fram komið er það meginreglan að seljandinn
ber einungis ábyrgð gagnvart kaupanda á þeim göllum sem eru á söluhlut á
áhættuskiptatímamarkinu. Seljandinn getur þó einnig borið ábyrgð á göllum
sem koma fram eftir flutning áhættu yfir til kaupanda. Þar er um þrjú tilvik að
ræða og er fjallað um þau í 2. mgr. 21. gr. kpl. og 2. mgr. 18. gr. nkpl.
6.3.2 Vanefndir seljanda eftir afhendingu
Fyrsta tilvikið er það sem fram kemur í fyrri málslið 2. mgr. 21. gr. kpl. Þar
kemur fram að seljandi ber einnig ábyrgð á galla sem kemur fram síðar, þ.e.
eftir áhættuskipti, ef ástæðu gallans má rekja til vanefnda af hans hálfu. Er hér
69 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 842.
70 Um skýringu þessa ákvæðis sjá Alþt. 2000-2001, A-deild. bls. 1464-1465.
233