Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Síða 66

hverfisáhrifum, sbr. nú ákvæði í viðauka 2 með lögum nr. 106/2000 um mat á
umhverfisáhrifum.
Þess ber að geta að skv. 2. mgr. 47. gr. laga nr. 44/1999 um náttúruvemd, sbr.
8. gr. laga nr. 140/2001, er öll efnistaka á landi og af eða úr hafsbotni innan net-
laga háð framkvæmdaleyfi.
í úrskurði úrskurðamefndar skipulags- og byggingarmála frá 13. júní 2003 í
máli nr. 7/2002 reyndi á lagaskil varðandi efnistöku á landi. Með samningi dags.
6. febrúar 1992 hafði kærandi keypt af Skórægt ríkisins 1.000.000 rúmmetra af
hraunfyllingu úr námusvæði í landi skógræktarinnar í Straumi í Hafnarfirði.
Samningurinn var gerður til 10 ára og rann því út 6. febrúar 2002. Þá hafði
kærandi tekið u.þ.b. 650.000 rúmmetra af hraunfyllingu og taldi sig því eiga þar
u.þ.b. 350.000 rúmmetra óunna. Leituðu forsvarsmenn kæranda eftir því við
Skógrækt ríkisins að gildistími samningsins yrði framlengdur um 6 ár þannig að
unnt yrði að ljúka vinnslu umsamins efnismagns úr námunni. Leitað var afstöðu
byggingaryfirvalda í Hafnarfirði sem höfnuðu því að taka mætti meira efni úr
umræddri námu. í framhaldinu var um það deilt hvort frekari efnistaka úr
námunni væri framkvæmdaleyfisskyld. Málið var kært til úrskurðamefndar-
innar. Það var niðurstaða hennar að umrædd efnistaka færi ekki í bága við
gildandi aðalskipulag. Að því er varðaði það álitaefni hvort efnistakan væri
framkvæmdaleyfisskyld tók nefndin fram að ákvæði laga um framkvæmdaleyfi
væru íþyngjandi fyrir landeigendur og rétthafa efnistökusvæða og fælu í sér
skerðingu á hagnýtingarrétti þeirra. Yrði ekki talið að slík ákvæði gætu tekið til
framkvæmda sem hafnar hefðu verið fyrir gildistöku laganna og unnar væru eftir
áætlunum eða samningum, þar sem umfang þeirra hefði fyrirfram verið
afmarkað, svo sem í umræddu tilviki. Yrði ekki talið að áframhaldandi námu-
vinnsla á svæðinu gæti talist ný framkvæmd meðan umsömdu efnismagni hefði
ekki verið náð og unnið væri innan þess svæðis sem afmarkað væri með samn-
ingi landeiganda og kæranda. Var aðilum, að mati úrskurðamefndarinnar, heim-
ilt að framlengja umræddan samning án sérstaks leyfis sveitarstjómar, enda væri
ekki með þeirri ráðstöfun verið að auka umfang efnistökunnar umfram þau
1.000.000 rúmmetra mörk sem sett höfðu verið og getið væri í greinargerð
gildandi aðalskipulags Hafnarfjarðarbæjar. Það var því niðurstaða nefndarinnar
að umrædd framkvæmd væri ekki framkvæmdaleyfisskyld.
6. VALDHEIMILDIR ÚRSKURÐARNEFNDAR SKIPULAGS- OG
BYGGINGARMÁLA TIL AÐ SKERA ÚR VAFA UM HVORT
FRAMKVÆMD SÉ FRAMKVÆMDALEYFISSKYLD
í 2. mgr. 27. gr. skipulags- og byggingarlaga er kveðið svo á að leiki vafi á
því hvort framkvæmdir séu háðar ákvæðum um framkvæmdaleyfi skuli úr-
skurðarnefnd skipulags- og byggingarmála kveða upp úr um það.
Þetta ákvæði er óvanalegt fyrir þá sök að byggingaryfirvöld sveitarfélags
þurfa ekki að hafa skorið úr því fyrir sitt leyti hvort tilteknar framkvæmdir falli
undir ákvæði 27. gr. laganna um framkvæmdaleyfi áður en heimilt er að bera
250