Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Síða 102

manna til friðhelgi um einkasímtöl sem eiga sér stað á vinnustað.30 Það þarf þó
ekki að vera augljóst að atvinnurekandi leyfi notkun síma í einkaerindum en
almennt verður að telja að slík notkun síma sé eðlileg í nútímaþjóðfélagi, sbr.
ályktun fræðimanna í fyrmefndri skýrslu um rafrænt eftirlit á vinnustöðum en
þar kemur m.a. fram að starfsmenn skuli eiga rétt á því að hringja einkasímtöl,
þrátt fyrir að slíkt hljóti að takmarkast við það sem eðlilegt getur talist.31 Þá
brýtur hlustun atvinnurekanda á símtöl starfsmanna sinna almennt séð gegn
meginreglum vinnuréttarins um rétt starfsmanns til að njóta virðingar í starfi
þótt hlustunin geti verið heimil undir vissum kringumstæðum þar sem tilgangur
með henni er skynsamlegur og ekki meiðandi fyrir starfsmann.32
Hér á landi hefur færst í vöxt að atvinnurekendur eða yfirmenn í fyrirtækjum
sem veita þjónustu í gegnum síma hlusti á símtöl starfsmanna sinna þegar þeir
afgreiða viðskiptavini. Verður ekki séð að þess háttar athæfi sé bannað sam-
kværnt íslenskum lögum séu markmiðin með hlustuninni málefnaleg og ef
starfsmenn eru meðvitaðir um þetta fyrirkomulag og hafa samþykkt það. Slík
hlustun sem hér er nefnd gæti til dæmis verið liður í símenntun starfsmanna.
9. VINNUVERND STARFSMANNA
í lögum nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum,
vinnuverndarlögunum, kemur fram að með lögunum sé leitast við að tryggja
öruggt og heilsusamlegt starfsumhverfi, sem jafnan sé í samræmi við félagslega
og tæknilega þróun í þjóðfélaginu. I lögunum eru lagðar þær skyldur á atvinnu-
rekanda að sjá til þess að starfsmenn hans búi við forsvaranlegan aðbúnað,
hollustuhætti og öryggi á vinnustað, m.a. hvað framkvæmd vinnu varðar, sbr.
13. og 37. gr. laganna. Skal atvinnurekandi gera þetta í nánu samstarfi við
starfsmenn fyrirtækisins. í fyrirtækjum þar sem eru 10 starfsmenn eða fleiri skal
atvinnurekandi tilnefna af sinni hálfu öryggisvörð og starfsmenn skulu kjósa úr
sínum hópi öryggistrúnaðarmann.
Þannig er sú ábyrgð lögð á hendur atvinnurekanda að sjá til þess að vinnu-
skilyrði starfsmanna séu heilsusamleg og ber honum að vernda andlega líðan
starfsmanna á sama hátt og líkamlega. I riti sínu Funktionærret segir Lars
Svenning Andersen að á seinni árum hafi vaknað spurningar um rafrænt eftirlit
með starfsmönnum á vinnustöðum, s.s. um notkun eftirlitsmyndavéla. Þannig
hljóti sú staða að vinna undir eftirliti myndavéla sem stöðugt vakta starfsmenn
að vera mjög íþyngjandi og óþægileg auk þess sem tilgangurinn með því hljóti
30 Hér má benda á dóm Mannréttindadómstóls Evrópu frá 1997 í máli Halford gegn UK og á
ummæli í greinargerð með stjómskipunarlögunum frá 1995 þar sem fram kemur að friðhelgi
einkalífs nái einnig til vinnustaðar. http://www.althingi.is/altext/118s/0389/html
31 Protection of workers'personal data in the European union: the case of surveillance and
monitoring. Final report (contract reference no. vc/2001/0159), bls. 37.
32 Lars Adam Rehof og Jorgen Ronnhow Bruun: „Arbejdsgiveres registrering af ansattes
telefonsamtaler". Juristen. 1986, bls. 113.
286