Fréttablaðið - 24.04.2010, Blaðsíða 67

LAUGARDAGUR 24. apríl 2010 31
„Auðvitað töluðum við mikið saman og það
má ekki gleyma því að við erum náttúrulega
gamlir samstarfsmenn og það nær alveg meira
en 40 ár aftur í tímann og gamlir vinir. Og það
má segja að það hafi flækt okkar samstarf,
vegna þess að maður gat ekki alltaf áttað sig
á því hvenær var hann að tala við mann, sem
hann er búinn að þekkja svona lengi og hefur
sopið marga fjöruna saman með? Hvenær var
hann að tala við mig sem minn forveri í starfi
út af einhverju sem hann vissi? Og hvenær
var hann embættismaðurinn að ráðleggja
forsætisráðherranum? Þetta var flókið, sérstak-
lega vegna þess að honum hættir til að vera
stóryrtur, taka djúpt í árinni, „dramatísera“ og
gera hlutina jafnvel leikrænt þegar hann [er] í
„essinu“ sínu og þetta gerði það að verkum að
maður gat ekki alltaf, maður vissi ekki alltaf í
hvoru hlutverkinu maður var eða hann.“
Geir Haarde um samskipti sín við Davíð Odds-
son í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis.
ÓLJÓS HLUTVERK Í SAMSKIPTUM DAVÍÐS OG GEIRS VIÐVARANIR FYRIR DAUFUM EYRUM
„Þegar gætt er að mikilvægi þess að tryggja sjálfstæði Seðlabanka Íslands og áhrifamátt stefnu-
mörkunar bankans um peningamálastjórn og aðra þætti efnahagsmála sem bankinn fer með
verður það ekki talin æskileg skipan mála að í starf seðlabankastjóra veljist fyrrverandi stjórn-
málamenn líkt og tíðkast hefur um árabil í Seðlabanka Íslands. Það er til þess fallið að vekja
efasemdir um einurð þeirra við að vinna að lögbundnu markmiði bankans, einkum ef slíkt er í
andstöðu við efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar eða framkvæmd tiltekinna kosningaloforða. Þá er
hætt við að tillögur slíks seðlabankastjóra verði, með réttu eða röngu, settar í ákveðið pólitískt
samhengi sem þarf ekki á neinn hátt að endurspegla forsendur slíkra tillagna sem settar eru
fram á grundvelli lögbundins hlutverks Seðlabanka Íslands. Síðast en ekki síst er slík aðstaða til
þess fallin að rýra trúverðugleika Seðlabankans.“
Úr niðurstöðum rannsóknarnefndar Alþingis.
PÓLITÍSKT SAMHENGI MEÐ RÉTTU EÐA RÖNGU
(vonandi því einnig nefndin) að trúverður-
leikinn brást vegna þess að á daginn kom
að bankinn var hvorki eignalega né rekstr-
arlega sá sem hann sagðist vera og endur-
skoðaðir reikningar sögðu hann vera og
vegna hins að stærsti eigandi bankans, sem
þó hafði sjálfur samþykkt tilboð ríkisins, fór
í herferð gegn því.“
„Meðan eigendur bankans voru að bíða
eftir því að Seðlabankinn eða ríkið tækju
afstöðu til þess hvort bankanum yrði bjarg-
að voru þeir margir sjálfir önnum kafnir við
að hreinsa fjármuni út úr bankanum og færa
til sjálfra sín, eins og fram hefur komið opin-
berlega og hefur þó ekki allt verið gert opin-
bert af slíku. Með hliðsjón af þessu er kúns-
tugt að sjá tilburði svo virðulegrar nefndar
til að koma sök af hruni þessa banka yfir á
þá sem gerðu allt sem mátti til að forða því
að illa færi.“
Vitnar í nefndarmennina sjálfa
En Davíð víkst ekki undan því að sitthvað í
störfum hans kunni að orka tvímælis: „Það
er enginn vafi á að við þessar aðgerðir allar
gæti vel hugsast að bankastjórninni hafi í
sumum efnum skort lagaheimildir til verka,“
segir orðrétt í bréfinu. „Og eins er hugsan-
legt að einhver stjórnsýsluákvæði hafi verið
brotin. Vera má að of fá bréf hafi verið skrif-
uð, réttir starfshópar hafi ekki verið boðaðir
til fundar samkvæmt leiðbeiningum í rauð-
um, bláum og jafnvel gulum bókum og þar
fram eftir götunum. Sjálfsagt kann að vera
rétt að nefnd fari nánar út í slík áhugaverð
álitaefni. En bankastjórnin og starfsfólk
bankans má hins vegar vera stolt og hnar-
reist yfir framgöngu sinni þessa dagana.“
Einnig segir: „Það verður að segja það
eins og það er, að það vekur mikla undrun
ef nefndarmenn, sem hafa haft heilt ár í að
rýna í þessa atburðarás, átta sig ekki enn á
því álagi sem var á fólki þessa örlagaríku
daga.“
Davíð er sinn eigin lögfræðingur gagn-
vart rannsóknarnefndinni. Hann vitnar
víða í neðanmálsgreinum í fræðimenn á
sviði stjórnsýsluréttar. Einkum er þá vitn-
að í bækur og greinar eftir Pál Hreinsson,
formann rannsóknarnefndarinnar, en líka
álit Tryggva Gunnarssonar, umboðsmanns
Alþingis.
„Lánsfjáraðgengi, sem á undanförnum misser-
um hefur verið með eindæmum hagfellt fyrir
íslenska banka sem og aðra, kann að breytast
skyndilega við óvæntar aðstæður. Mikilvægt er
að vera við því búinn að slíkt geti gerst.“
Davíð Oddsson, á ársfundi
Seðlabankans 30. mars 2007
„Hin hliðin á útrásinni er þó sú og framhjá
henni verður ekki horft, að Ísland er að verða
óþægilega skuldsett erlendis. […] Allt getur
þetta farið vel, en við erum örugglega við ytri
mörk þess sem fært er að búa við til lengri
tíma.“
Davíð Oddsson á fundi verslunarráðs, 6.
nóvember 2007
„Frá nóvember 2007 tóku áhyggjur banka-
stjórnar Seðlabankans af því ástandi sem var
að skapast í starfsumhverfi bankanna að vaxa
verulega. Bankastjórnin lýsti þeim áhyggjum
ýmist beint við forsætisráðherra og þröngan
hóp ráðherra eða á vettvangi samráðshóps
stjórnvalda. Þrátt fyrir þessar áhyggjur verður
ekki séð að bankastjórn Seðlabankans hafi
komið á framfæri við ríkisstjórnina formlegum
tillögum að nauðsynlegum aðgerðum.
Að því marki sem Seðlabankinn taldi sig
skorta nauðsynleg úrræði í lögum til að
bregðast sjálfur við þeim vanda sem við var að
etja var rétt að bankastjórnin gerði ríkisstjórn-
inni grein fyrir því með formlegum hætti. Fór
þannig ekki saman annars vegar hvert mat
bankans var á hinni alvarlegu stöðu og hins
vegar rökrétt viðbrögð og tillögur byggðar á
því mati.
Forsætisráðherra, utanríkisráðherra og
fjármálaráðherra áttu fund með bankastjórn
Seðlabanka Íslands 7. febrúar 2008. Á fundin-
um dró formaður bankastjórnar Seðlabankans
upp mjög dökka mynd af stöðu og framtíð-
arhorfum íslensku bankanna. Upplýsingarn-
ar bentu til yfirvofandi hættu fyrir íslenskt
efnhagslíf. … Hvorki forsætisráðherra né aðrir
ráðherrar ríkisstjórnarinnar sem höfðu þessar
upplýsingar brugðust við þeim með virkum og
trúverðugum aðgerðum.“
Úr meginniðurstöðum skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis.
Meðan eigendur bankans voru að bíða eftir því að Seðlabankinn eða ríkið tækju afstöðu til þess hvort
bankanum yrði bjargað voru þeir margir sjálfir önnum kafnir við að hreinsa fjármuni út úr bankanum og
færa til sjálfra sín, eins og fram hefur komið opinberlega og hefur þó ekki allt verið gert opinbert af slíku.
kl: 12:30 - 16:00
ANDLITSMÁLUN
fyrir hressa krakka
BARNAHÁTÍÐ
Laugardagurinn 24. apríl í Bókabúð Máls og menningar
kl: 15:45
MAXÍMÚS MÚSÍKÚS
Hallfríður Ólafsdóttir les upp úr
nýjustu bók sinni Maxímús Músíkús
trítlar í tónlistarskólann.
Heyrst hefur að hún ætli meira að
segja að taka eitthvað skemmtilegt
hljóðfæri með sér til að spila á!
BÓKAGETRAUN
Skemmtileg bókagetraun verður í
gangi alla helgina fyrir káta krakka.
Glæsileg bókaverðlaun í boði
Dregið verður úr réttum svörum
þriðjudaginn 27. apríl
Fjölmargar nýjar barnabækur fyrir litla lestrarhesta