Fréttablaðið - 04.09.2010, Qupperneq 74

42 4. september 2010 LAUGARDAGUR
F
lestir vita að kamillute
er talið róandi fyrir
svefninn og minta
kemur jafnvægi á mag-
ann og bætir melting-
una. Færri vita hugs-
anlega að blóðberg getur komið
timburmönnum fyrir kattarnef
og seyði af vallhumli og víðiberki
linar höfuðverk. Arnbjörg Linda
Jóhannsdóttir, grasalæknir og höf-
undur bókarinnar Íslenskar lækn-
ingajurtir, segir að þótt fólk sé farið
að átta sig á að hefðbundnar, vest-
rænar lækningar séu ekki alltaf
lausnin við öllum heilsukvillum og
grasalækningar hafi á síðustu árum
þróast vel og örugglega hér á landi,
eigi stéttin enn langt í land hvað
varðar lögin. Grasalæknar eru ekki
löggild starfstétt á Íslandi.
„Það er auðvitað mjög varasamt
að taka á móti fólki sem einhvers
konar læknir og þekkja hugsanlega
ekki sín eigin takmörk,“ segir hún.
„Það koma reglulega upp tilfelli þar
sem vísa þarf sjúklingum til ann-
arra lækna og því er mikilvægt að
það séu einhvers konar lög sett hér
á landi sem koma í veg fyrir að hver
sem er geti opnað grasalækninga-
stofu.“ Mun strangari reglur eru um
þessi mál í Danmörku og segir Arn-
björg að Ísland ætti að taka sér það
til fyrirmyndar. Jurtalyf séu vax-
andi iðnaður og í sumum tilvikum
að koma í staðinn fyrir hefðbund-
in lyf, sem fara stöðugt hækkandi í
verði. „Grasalækningar hafa verið
litnar hornauga og ýtt til hliðar af
lyfjafyrirtækjunum. Þetta er bein
samkeppni og ekkert annað. Lyfja-
fyrirtækin vita að þessar jurtir
virka vegna þess að hefðbundin lyf
eru oft á tíðum unnin upp úr jurta-
lyfjablöndum í grunninn.“
Læknar umburðarlyndir
Vilhelmína Haraldsdóttir, fram-
kvæmdastjóri á lyflækningasviði
Landspítalans, segist halda að
læknar séu almennt umburðarlynd-
ir gagnvart grasalækningum hér á
landi og það séu fáir sem setji sig
upp á móti þeim. „Flestir taka þá
afstöðu að það sé betra að sjúkling-
arnir komi hreint fram og þeir sem
noti grasalækningar séu að gera svo
samhliða hefðbundinni meðferð.“
Vilhelmína telur mikilvægast að
sjúklingar með alvarlega sjúkdóma
sem eru þess eðlis að hefðbundin
lyfjameðferð er nauðsynleg, hætti
henni ekki og fari alfarið yfir í
grasalækningar. Hún segir jurtir
geta haft góð áhrif á ýmsa fylgi-
kvilla en þær séu ekki nægilega
sterkar til þess að lækna alvarlega
sjúkdóma.
Undralyf í Elliðaárdal
Arnbjörg segir að það sé að koma
fram ný kynslóð hér á landi sem er
opnari fyrir óhefðbundnum lækn-
ingaaðferðum en þær eldri. Nóg sé
að gera hjá stofunni hennar en hún
hvetur fólk eindregið til að fara
sjálft út í náttúruna og safna jurt-
um í stað þess að kaupa þær dýrum
dómum úti í búð. Enn þá sé hægt
að tína næstum allt þótt septemb-
er sé einungis rétt handan við horn-
ið. „Það fer að verða síðasti séns, en
það er enn þá hægt að tína allt sem
enn þá er í laufgun, eins og maríu-
stakk og mjaðjurt. Það er auðvit-
að eitthvað sem ætti að vera til á
hverju heimili.“
Arnbjörg segir maríustakk vera
ómissandi á öll heimili þar sem
kvenfólk býr. Hann minnki og komi
reglu á tíðablæðingar og styrki leg
og meltingarfæri. Mjaðjurtin sé
einnig mjög áhrifarík tyggi maður
blað af henni og kyngi, geti það
haft sömu áhrif og sýrubindandi
lyf eins og Nexium, sem er orðið
eitt algengasta lyf á markaðnum í
dag. „Mjað jurtin er algert undra-
lyf og Elliðaárdalurinn er fullur af
henni,“ segir Arnbjörg. „Fólk þarf
ekki meira en að líta aðeins í kring
um sig og gefa sér tíma. Svo er þetta
ferli líka svo skemmtilegt. Tína,
þurrka, geyma og nota. Þurrkaðar
jurtir geta geymst í allt að tvö ár.
Svo er maður fimm mínútur að hella
upp á tebolla sem er bæði góður
fyrir mann sjálfan og aðra.“
Bestu lyfin eru á næstu grösum
Fjöldi þeirra sem leita eftir óhefðbundnum lækningaaðferðum hér á landi eykst ár frá ári. Um tíu lærðir grasalæknar eru starf-
andi á Íslandi en stéttin er ekki löggild hér á landi. Sunna Valgerðardóttir fræddist um starfið og jurtirnar hjá Arnbjörgu Lindu
Jóhannsdóttur, grasalækni og rithöfundi, og viðhorfin hjá Vilhelmínu Haraldsdóttur, lyfjafræðingi á Landspítala.
ARNBJÖRG LINDA JÓHANNSDÓTTIR Hvetur fólk til að fara út í náttúruna og safna jurtum í stað þess að kaupa þær dýrum dómum út í búð. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
VALLHUMALL Meðal annars góður við svefnleysi, höfuð-
verk og tannholdsbólgum.
MARÍUSTAKKUR Minnkar og kemur reglu á tíðablæðingar, styrkir leg
og meltingarfæri.
Blöðrubólga
Húsapuntur, sortulyng, beitilyng,
aðalbláberjalyng, einir
Brjóstagjöf (örvar mjólkurmynd-
un)
Brenninetla, járnurt, fennel
Brjóstsviði
Fjallagrös, sigurskúfur, mjaðjurt
Hálsbólga
Hvítlaukur,
blóðberg,
gulmaðra
Hósti
Fjallagrös, hóffífill,
gleym-mér-ei, fjalldala-
fífill, klóelfting, lyfjagras
Höfuðverkur
Vallhumall, kamilla,
melasól
Kvef
Blóðberg, vallhum-
all, hvítlaukur,
sólhattur,
lakkrísrót
Niðurgangur
Hvítlaukur,
mjaðjurt,
maríustakkur,
hrútaber
Svefnleysi
Beitilyng, kamilla, garða-
brúða, humall, vallhumall
Tannholdsbólga
Gulmaðra, vallhum-
all, þrenningarfjóla,
hvítlaukur
Timburmenn
Blóðberg, klóelft-
ing, túnfífill (rót)
Tíðaverkir / of
miklar blæð-
ingar
Maríustakk-
ur, vallhum-
all, kamilla,
lakkrísrót
Dæmi um jurtablöndur við hinum ýmsu kvillum. Drekkist sem te eða seyði.
Te:
„Uppskriftin er fyrir læknisfræðilegt magn. Ef te er lagað sér og öðrum til
hressingar og skemmtunar, skal nota fimm sinnum minna magn af jurtum,“
segir Arnbjörg. „Teið hefur þá enn læknisfræðilegt gildi, en ekki eins sterkt.“
Te er oftast lagað úr þeim hlutum plöntunnar sem eru ofanjarðar. Ef gera
skal te úr ferskum jurtum skal hafa í huga að það þarf þrefalt magn sem
væri notað af þeim þurrkuðum.
100 grömm af jurt á móti einum lítra af vatni
Hellið sjóðandi vatni yfir jurtirnar. Lokið og látið standa í 20 til 30 mínútur.
Sigtið jurtirnar frá og vindið vel til að ná sem mestum krafti úr þeim. Neytið
strax eða geymið í kæliskáp í allt að þrjá daga.
Sýróp:
„Jurtasýróp er oftast gefið börnum sem eru treg til þess að taka inn önnur
jurtalyf. Best er að nota hunang í blönduna umfram sykur, vegna þess að
það er mýkjandi og ríkt af vítamínum,“ segir Arnbjörg.

Hálfur lítri af tei með tvöföldum styrkleika í pott með 125 grömmum af
hunangi. Látið þykkna hægt yfir lágum hita og hrærið rólega í. Geymist í
lokaðri glerkrukku. Ein teskeið fyrir hósta og svoleiðis. Geymist mjög vel
og lengi.
Te og sýróp úr jurtablöndum