Fréttablaðið - 04.09.2010, Síða 86

54 4. september 2010 LAUGARDAGUR
menning@frettabladid.is
Bergþór Pálsson og Diddú syngja lög Sigfúsar
Halldórssonar tónskálds við undirleik Jónasar
Ingimundarsonar í Salnum í Kópavogi í dag
og á þriðjudag. Sigfús hefði orðið níræður 7.
september næstkomandi.
Á tónleikunum verður flett fram og aftur í
nótnasafni tónskáldsins og fjöldi laga hans
fluttur.
Í tilefni afmælisins hefur einnig verið ráðist
í heildarútgáfu á tónverkum Sigfúsar á nótum
en þær hafa verið ófáanlegar um árabil. Fyrsti
hluti útgáfunnar, um 100 einsöngslög í tveimur
heftum, kemur út á afmælisdag Sigfúsar en fyrir-
hugað er að sérstök innbundin viðhafnarútgáfa
komi út í 750 tölusettum eintökum í október.
Auk nótna með einsöngslögum mun
æviágrip Sigfúsar prýða viðhafnarútgáfuna
ásamt tveimur geisladiskum. Á fyrri disknum
eru upptökur með söng Sigfúsar en á þeim
seinni syngja auk Sigfúsar ýmsir listamenn lögin
hans sem eiga fastan sess í hjörtum flestra
Íslendinga.
Sigfúsar minnst í Salnum
Öldin öfgafulla – bókmennta-
saga tuttugustu aldarinnar
heitir ný bók eftir Dagnýju
Kristjánsdóttur prófessor.
Tuttugasta öldin var tíma-
bil mikilla öfga, umbrota og
átaka sem bókmenntir tíma-
bilsins endurspegla og túlka.
Öldin öfgafulla er ætluð fram-
haldsskólanemum en nýtist líka
þeim sem hafa áhuga á bókmennt-
um. Það var bókaútgáfan Bjartur
sem leitaði til þeirra hjóna, Dag-
nýjar og Kristján Jóhanns Jónsson-
ar, um að rita bókmenntasögu 19.
og 20. aldar. „Þetta er eins konar
pakki, þar sem Kristján skrifar
um 19. öldina en ég þá 20. en við
ritstýrum bókum hvor annars,“
segir Dagný. „Það kom í minn hlut
að byrja ballið.“
Löngu tímabært rit
Dagný segir það hafa verið löngu
tímabært að rita nýja kennslubók
um bókmenntasögu 20. aldar; bók
Heimis Pálssonar, Straumar og
stefnur, kom út á áttunda áratugn-
um og réði markaðnum í áratugi.
„Síðastliðin 30 ár eða svo gerð-
ist lítið í bókmenntasöguritun
fyrir framhaldsskóla en síðustu
þrjú árin hafa komið tvær nýjar
bækur, Öldin öfgafulla er sú síð-
ari. Það var augljóslega kominn
tími til að rita bókmenntasögu 20.
aldar á ný.“
Að velja og hafna
Þegar yfirlitsrit um bókmenntir
koma út snýst umræðan gjarnan
um hvað er ekki í þeim, frekar en
það sem þar er að finna. Hvernig
skal ákveða hvað mætir afgangi?
„Þetta er erfiðasta spurning í
heimi,“ segir Dagný. „Það segir
sig sjálft að mun meiru er sleppt
en tekið er með. Og það eru ekki
bara þeir óverðugu sem komast
ekki að, heldur líka margir verð-
ugir og þannig séð er þetta ómögu-
legt val.
Allar bókmenntasögur eru
skammaðar mest fyrir það sem er
ekki í þeim og spurt hvers vegna
þetta og hitt sé þar ekki en þá má
kannski snúa spurningunni við og
spyrja: Er eitthvað í bókinni sem
verðskuldar ekki að vera þar? Hefði
eitthvað átt að fara út svo annað
kæmist inn?“
Bókmenntasöguritun er að mati
Dagnýjar list málamiðlana og það
hafði hún í huga við ritun bókar-
innar.
„Ég reyndi að velja bókmenntir
sem eru athyglisverðastar á hverju
tímabili, nýjar og gamlar, og sýna
samhengið sem þær spretta úr;
umræðuna um bókmenntir og list-
ir og það sem er að gerast á öðrum
sviðum menningarinnar svo að
úr verður dálítið bland í poka.
Myndvinnslan á bókinni skiptir
líka feykilegu máli og í hana var
lögð mikil vinna og metnaður af
Olgu Holowniu og Önnu Cynthiu
Leplar.“
Eftirstríðsárin í uppáhaldi
Titill bókarinnar skírskotar til
bókar breska sagnfræðingsins Eric
Hobsbawm, Öld öfganna, sem fjall-
ar um 20. öldina. Dagný segir öld-
inni ekki verða lýst betur en þetta.
„Við fórum úr einum öfgunum í
aðra, eins og má sjá á forsíðu bók-
arinnar; Síldarplan á Siglufirði og
Höfðatorg – tvö ólík dæmi um gull-
æði sem greip sig. Og bókmenntirn-
ar túlka bæði risið og fallið.“
Bókinni er skipt upp í ellefu kafla
eftir áratugum og í lok hvers kafla
er æviferill helstu höfunda rakinn.
Sjálf heldur Dagný mikið upp á
eftirstríðsárin. „Það var svo margt
að gerast og tímabilið svo mikil
deigla; stefnumót austurs og vest-
urs, hámenningar og fjöldamenn-
ingar. Ísland var að opnast fyrir
umheiminum og nútíminn, mód-
ernisminn, að koma inn. Þetta var
mikill ólgu- og átakatími og afskap-
lega frjótt tímabil en hvert tímabil
hefur auðvitað líka sinn sjarma.“
bergsteinn@frettabladid.is
Augljóslega kominn tími
fyrir nýja bókmenntasögu
DAGNÝ KRISTJÁNSDÓTTIR Segir öll tímabil bókmenntasögu 20. aldar hafa sinn
sjarma en heldur mest upp á eftirstríðsárin, þegar Ísland opnaðist fyrir umheiminum.
Kl. 17 á morgun
Einn fremsti blandaði kór Bæjara-
lands, Heinrich Schütz Ensemble,
heldur tónleika í Hallgrímskirkju á
morgun klukkan 17.
Kórinn hefur hlotið mikið lof og
ýmis verðlaun, til dæmis aðalverð-
laun alþjóðlegu kórahátíðarinnar í
Cork á Írlandi í maí síðastliðnum.
Tónleikarnir marka upphaf vetrar-
starfs Listvinafélags Hallgríms-
kirkju. Miðaverð er 2.500 krónur.
> Ekki missa af ...
Jón Laxdal Halldórsson opnar
sýninguna Viðbrögð í Gerðu-
bergi klukkan 14 í dag. Á sýn-
ingunni gefur að líta mynda-
röð sem unnin er úr gömlum
vikublöðum – Fálkanum.
Listamaðurinn raðar saman
formum, textum og myndum í
heillandi myndverk, eins konar
klippimyndir.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
A
u
g
lý
si
n
g
a
sí
m
i
Allt sem þú þarft…