Fréttablaðið - 02.10.2010, Blaðsíða 12

12 2. október 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hefur réttilega dregið þrjár ályktanir af ákæru Alþingis á hendur Geir Haarde. Í fyrsta
lagi: Að hún sé pólitísk og að frum-
kvæði VG. Í annan stað: Að hún
muni eitra þjóðfélagið. Í þriðja lagi:
að hún muni auka á pólitíska upp-
lausn. Almenn samstaða virðist vera
um það í þjóðfélaginu að Alþingi
hafi sett niður við meðferð málsins.
Þetta á bæði við um þá sem hlynntir
voru ákærum og eins hina sem eru
þeim andvígir. Stóra spurningin er
þá þessi: Hvernig ætla leiðtogar
meirihlutans á Alþingi að vinna úr
þeirri stöðu?
Í Grikklandi hinu forna gerðist sá
atburður að herforingjar Aþeninga
gátu ekki vegna óveðurs bjargað
áhöfnum nokkurra skipa sem sokkið
höfðu í sigursælli
orrustu gegn
Spartverjum
við Argínúsu. Í
bráðræði ákærði
þingið herfor-
ingjana fyrir að
sinna ekki björg-
unarskyldum.
Þeir voru síðan
umsvifalaust
teknir af lífi.
Þá rann upp fyrir mönnum að
hvatvísin hafði teymt þá út af braut
réttvísinnar. Þeir þingmenn sem
sjálfir höfðu greitt atkvæði með
ákærunum brugðust við með því að
ákæra þá foringja sína sem höfðu
haft forystu um málatilbúnaðinn.
Þessi atburður er talinn vera eitt
af dæmunum um þá hnignun sið-
gæðis og þau óhæfuverk sem leiddu
til þess að gullöld Aþenu lauk. Allar
götur síðan hafa sambærilegir
atburðir haft svipuð áhrif í smáum
stíl eða stórum.
Augnabliksreiði er ekki stærsti
vandinn í þessu samhengi þó að
hún sé ekki góður förunautur.
Annað hefur lengri og dýpri áhrif,
ef marka má reynslu sögunnar, og
það er þetta:
Þeir sem skynja að þeir bera
ábyrgð á ómálefnalegri, órökrænni
og ósanngjarnri niðurstöðu byrja
smám saman að verja samvisku
sína með því að ala á hatri gagnvart
þeim sem þeir beittu órétti og öllum
sem málstað þeirra tóku.
Það er þetta eitur samviskuveik-
innar sem á eftir að auka á upplausn
stjórnmálanna.
Eftirmálin
Steingrímur J. Sigfússon lýsti því að hann hefði haft sterka sannfæringu fyrir því að ákæra Geir Haarde. Síðan
bætti hann við að vilji hans hefði
staðið til að ákæra annan mann.
Ekkert nafn var þó nefnt í því sam-
bandi.
Erfitt er að skilja þetta á annan
veg en að bakari hafi verið hengd-
ur fyrir smið. Margir sýnast deila
þeirri skoðun. Sérstaklega eftir þá
innbyrðis ósamkvæmni í atkvæða-
greiðslunni sem Sigurður Líndal
hefur réttilega bent á að veiki
ákæruna verulega. Formaður
ákærunefndarinnar hefur greint
frá því að hann hafi haft veður af
því áður en hann gekk inn í þing-
salinn að allar tillögur hans myndu
falla. Fyrir þeirri niðurstöðu hafði
forsætisráðherra enda fært sterk og
gild rök.
Áður en atkvæðagreiðslan hófst
steig formaðurinn í ræðustól og vís-
aði til þess að ákærurnar væru hluti
af framkvæmd stjórnarsáttmál-
ans. Vel má vera að sú tilvísun hafi
ráðið úrslitunum. Jafnframt hefur
formaðurinn upplýst að hann hafi í
nokkra daga fyrir atkvæðagreiðsl-
una vitað af undirmálum þingmanna
Samfylkingarinnar í málinu.
Þetta segir tvennt: Annars vegar
að niðurstaða atkvæðagreiðslunnar
byggðist fremur á pólitík en refsi-
réttarsjónarmiðum. Hins vegar að
þeir sem ábyrgðina bera eru þegar
farnir að spýta pólitísku eitri til að
verja samvisku sína.
Allt er þetta í samræmi við gömul
lögmál um atburði af þessum toga.
Eitur samviskuveikinnar
Steingrímur J. Sigfússon virðist bera mesta ábyrgð á þeirri pólitísku niður-stöðu sem varð í ákæru-
málinu og sætir ámæli í samræmi
við það. Sjálfstæðisflokkurinn er
gagnrýndur af þeim sem vildu
ákæra. Sundrung Samfylkingar-
innar hefur hins vegar leitt til
þess að hún er fordæmd úr öllum
áttum.
Með því að vísa til stjórnarsátt-
málans sem lokaröksemdar fyrir
ákærunum var VG opinskátt og
trúlega að yfirveguðu ráði að
setja málið í pólitískt samhengi
stjórnarsamstarfsins.
Forsætisráðherra hafði áður
flutt magnaða ræðu gegn ákærum
Steingríms J. Sigfús sonar.
Atkvæðagreiðslunni lýsti forsætis-
ráðherra síðan réttilega sem sögu-
legri stund.
Þegar til kastanna kom lýstu
allir þingmenn VG og helmingur
þingmanna Samfylkingarinnar
vantrausti á dómgreind og mál-
flutning forsætisráðherra. Svo er
önnur spurning hversu lengi þeir
hrósa happi með þau málalok.
Á eftir lýsti Jóhanna Sigurðar-
dóttir því yfir að þetta vantraust
hefði engin áhrif. Fáir hafa mælst
til þess að Jóhanna Sigurðardóttir
segi af sér vegna niðurstöðu máls-
ins.
Hitt er staðreynd að eftir að VG
setti ákærurnar í beint samband
við framkvæmd stjórnarsáttmál-
ans getur forsætisráðherra ekki
leyst sig undan ábyrgð á niður-
stöðu Alþingis nema með því að
segja af sér. Það var sú gildra sem
VG leiddi forsætisráðherrann í og
nokkrir þingmenn Samfylkingar-
innar skynjuðu greinilega.
Það er kaldhæðni örlaganna að
Jóhanna Sigurðardóttir skuli sitja
í þessari súpu og bera pólitíska
ábyrgð á niðurstöðu sem er henni
þvert um geð.
Gildran
Námskeið við prófkvíða
• Finnur þú fyrir miklum kvíða í prófundirbúningi eða í prófum?
• Er kvíðinn farinn að hafa áhrif á námsgetu þína?
Kvíðameðferðarstöðin stendur nú fyrir sex vikna nám-
skeiði við prófkvíða, þar sem kenndar eru leiðir hugrænnar
atferlismeðferðar til þess að draga úr kvíða tengdum próf-
undirbúningi og próftöku. Unnur J. Smári sálfræðingur og
Halldóra B. Bergmann sálfræðingur og námsráðgjafi munu
stýra námskeiðinu. Námskeiðið hefst þann 13. október n.k.
Nánari upplýsingar og skráning hjá Kvíðameðferðarstöðinni,
www.kms.is, í símum 534-0110 eða með tölvupósti á
kms@kms.is en skráningu lýkur 11. okt. n.k.
Einnig minnum við á námskeið við ofsakvíða sem hefst 14.
október og námskeið við félagsfælni þann 18. október n.k.
Ó
þægilegar minningar frá mótmælunum í janúar í
fyrra hafa vafalaust sótt á marga er fréttir bárust
af mótmælaaðgerðum á Austurvelli við setningu
Alþingis í gær. Margt er líkt; mótmælendur sem veifa
spjöldum og berja búsáhöld (sum andlitin eru meira
að segja kunnugleg), lögreglumenn gráir fyrir járnum. Slagorðið
„vanhæf ríkisstjórn“. Nema hvað nú er önnur ríkisstjórn við völd
en sú sem var mótmælt í janúar 2009.
Sem betur fer fór ástandið
ekki algjörlega úr böndunum
í þetta sinn og enginn meidd-
ist. Samt átti það sama við og
í fyrra, að lítill hópur manna
setti ljótan blett á mótmæl-
in. Menn sannfæra engan um
ágæti skoðana sinna með því að
brjóta rúður í Dómkirkjunni og
fleygja drasli í fólk. Það er ofbeldi, þótt það sé ekki jafnalvarlegt
og það sem lítill hópur hafði í frammi fyrir hálfu öðru ári.
Óánægjan með ástand mála er hins vegar klárlega undirliggj-
andi og brauzt fram á Austurvelli í gær. Margir af þeim sem í
janúar 2009 voru hræddir og reiðir kunna í dag að vera í þeirri
stöðu að hafa verið atvinnulausir síðan og jafnvel búnir að missa
eignir sínar og heimili. Ríkisstjórnin hefur enn ekki leyst með
sannfærandi hætti úr vanda skuldara. Ýmislegt hefur áunnizt,
en talsverður hópur fólks telur það augljóslega ekki nóg.
Nú er stóra spurningin hvort einhver munur er á ríkisstjórn-
inni sem var hrópuð niður í ársbyrjun í fyrra og þeirri, sem nú
er sögð vanhæf í hrópum mótmælendanna á Austurvelli. Hver
er munurinn? Hvað getur þessi ríkisstjórn sem hin fyrri gat
ekki?
Getur hún sannfært fólk um að gripið verði til aðgerða sem
duga til að „slá skjaldborg um heimilin“, svo notaður sé einn
útjaskaðasti frasi undanfarinna missera? Í stjórnarliðinu virðast
sumir vera farnir að hafa efasemdir um það, eins og fram kom í
Fréttablaðinu í gær. Sumir stjórnarliðar vilja kosningar og telja
að ríkisstjórnina hafi þrotið örendið. Valgerður Bjarnadóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar, segir að skjaldborgin sé „ekki
nema svipur hjá sjón hjá því sem hún átti að vera“.
Spurningin er áleitin, ekki sízt fyrir annan stjórnarflokkinn,
Vinstri græn, sem tók upp samstarf við Samfylkinguna í stað
Sjálfstæðisflokksins. Því fögnuðu margir, sem kölluðu „vanhæf
ríkisstjórn“ í fyrra skiptið. Vinstri græn höfðu heldur ekki látið
sitt eftir liggja að ýta undir mótmælin og hjálpa til við skipulagn-
ingu þeirra. Sú söguskoðun er útbreidd, ekki sízt á meðal vinstri
grænna sjálfra, að „búsáhaldabyltingin“ hafi fleytt þeirra fólki
í ráðherrastólana.
Hvað segja þeir nú? Hvernig sannfæra ráðherrar Vinstri
grænna fólkið á Austurvelli um að þeir séu vandanum vaxnir?
Undirliggjandi óánægja kom fram
í mótmælunum á Austurvelli í gær:
(Önnur) vanhæf
ríkisstjórn
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN