Morgunn - 01.12.1941, Side 75

MORGUNN
173
Fjöldamorð er ekki í rauninni stríð, en í hernaði sínum er
mannkynið nú að hverfa aftur að fjöldamorðunum. Gagn-
kvæm útrýming og gereyðing kann að verða örlög mann-
kynsins, ef það vill það. Mannkynið á sjálft að taka ákvörð-
un um það. Það á völ á leiðsögn, ef það óskar hennar, en
hin æðri máttarvöld þröngva ekki leiðsögn sinni upp á
neinn. Á liðnum öldum hafði maðurinn frjálsræði til að
vera grimmur og miskunnarlaus og hann hefir frjálsræði
til að blekkja sjálfan sig til að vera grimmur og miskunn-
arlaus enn.
En hvílík ranghverfa er þetta ekki á hinni frumstæðu
bardagahvöt! Því að hin upprunalega eðlishvöt dýrsins
ber ekki ábyrgð á öllu þessu. Á þessu sviði, eins og svo
mörgum öðrum, getum vér rakið það, hvernig menningin
hefir valdið saurgun og úrkynjun á hinum upprunalegu
eðlishvötum. Hverja framför í þekking og tækni er hægt
að misnota til illra hluta. Bækur og kvikmyndir geta bæði
verið illar og góðar, og hugvitsmennirnir geta bætt að-
stöðu okkar til að eyða og tortíma. Hamingjan er ekki svo
mikil á þessari jarðstjörnu, að við höfum efni á að eyða
orku okkar til að skaða og meiða hverjir aðra.
Hið illa, sem ég hefi nú verið að tala um, er alls ekki
erfðir, sem við höfum þegið frá dýrunum. Það er sjúk-
dómur, sem menningin hefir fætt af sér, það er vitfirr-
ing, sem fylgt hefir hinum efnislegu framförum. Það er
djöfull, sem við verðum að reka út.
En það er lexía, sem við ættum að læra mikið af. Það
er ljóslifandi áminning um, að í framsókn okkar hættir
okkur við að taka of einhliða stefnu. Við verðum að vera
á verði gegn því. Hingað til hefir okkur verið kennt, að við
þurfum að vei’a á verði gegn þeim leifum hinna dýrslegu
hvata, sem með okkur dyljist. Efnislegum framförum
hefir verið fagnað, eins og þær gætu a. m. k. frelsað okk-
ur frá hættunni. En hætturnar, sem þeim framförum
fylgja, eru miklu voðalegri en hinar. Þegar litið er á nátt-
úrlegar syndir og freistingar mannsins getum við verið