19. júní - 19.06.1953, Page 19

AUÐUR AUÐUNS:
Um ríkisfangslöggjöfina nýju
Allt fram til síðustu áramóta bjuggum við fs-
lendingar við ríkisborgaralöggjöf, sem byggði á
beirri aðalreglu, að gift kona fylgdi manni sín-
Um að ríkisfangi. Var það í fullu samræmi við
Uggjöf annarra ríkja í þessum efnum, þar til breyt-
lnga fór að gæta upp úr heimsstyrjöldinni fyrri.
Það voru Bandaríki Norður-Ameríku sem riðu
Ú Vaðið árið 1922 og viðurkenndu fyrst allra landa
sjálfstætt ríkisfang giftra kvenna, óháð ríkisfangi
eiginmanns. Síðan hafa fjölmörg önnur ríki fylgt
1 kjölfarið, nú síðast skandinavisku löndin, Dan-
^uörk, Noregur og Svíþjóð, siðan 1. jan. 1951.
Kvennasamtökin hafa víða um lönd barizt fyrir
t*ví> að gift kona yrði viðurkennd sjálfstæður ein-
staklingur i ríkisfangslegu tilliti. Hér hefur Kven-
rettindafélagið þráfaldlega gert samþykktir í þá
att, síðast á Landsfundi sínum s.l. sumar.
Með 1. nr. 100, 23. des. 1952, sem öðluðust gildi
jan. s.l., voru lögleidd hér ný íslenzk ríkis-
borgaralög, sem byggð eru á löggjöf skandinavisku
^ndanna. Um leið voru úr gildi numin 1. 64/1935
Utn ríkisborgararétt, hversu menn öðlast hann og
^nssa. f hinum nýju lögum er því slegið föstu að
gifting hafi ekki áhrif á ríkisfang konu. Þykir rétt
nú, þegar þessum áfanga er náð, að gera stutt-
lega grein fyrir þeim ákvæðum laganna, er sér-
staklega varða giftar konur, og gera lítils háttar
samanburð á þeim og eldri reglum.
Skv. eldri lögunum öðlaðist erlend kona, sem
giftist ísl. ríkisborgara, sjálfkrafa íslenzkt ríkis-
fang við giftinguna, hvort sem hún óskaði þess
eða ekki. Frá sjónarmiði hinnar erlendu konu gat
ákvæði þetta verið mjög óheppilegt, þar sem
það gat leitt til þess, að hún missti ríkisborgara-
rétt í heimalandi sínu, sem hún e. t. v. óskaði eftir
að halda áfram, enda allsendis óvíst hvort hún
tengdist fslandi nánari böndum eða settist hér að.
Og frá sjónarmiði íslenzka ríkisins var ákvæðið
líka óheppilegt, þar sem það gat fært okkur, án
þess við yrði ráðið, ríkisborgara, sem voru síður
en svo æskilegir, eða voru raunverulega í engum
tengslum við landið. Þó að þetta hafi e. t. v. ekki
komið að sök hér hjá okkur, eru þess dæmi, að
annars staðar hafi sams konar ákvæði haft miður
heppilegar afleiðingar, t. d. að erlendar konur, sem
vísað hefur verið úr landi vegna njósnarstarfsemi
bakka alla þá vináttu, skilning og hjartahlýju, sem
eB hef mætt hér, og hefur verið mér ómet-
anlegur stuðningur í starfi mínu. Nú þegar ég lít
yfir farinn veg, finn ég, að það er svo margt, sem
eS hefði viljað gera, en vannst ekki tími til. —
íslenzkur sendiherra, er dvelur í erlendri höf-
uðborg, þar sem sendiherrar margra ríkja hafa
búsetu, og eru jafnframt sendiherrar stjórna
Slnna á íslandi, hefur sagt mér, að margir þessara
luanna hafi haft orð á því við sig, hvað þeim hefði
bútt ánægjulegt að skila embættisskilríkjum sín-
Urn á íslandi, því að sú athöfn færi fram á heim-
lU forsetans og á eftir sætu þeir hádegisverðar-
U°ð hjá forsetahjónunum og það þætti þeim svo
v*ðkunnanlegt og vingjarnlegt.
k'yrsti forseti Islands, herra Sveinn Björnsson
l9- JÚNI
og kona hans, frú Georgia Björnsson, hafa hér
markað stefnuna með heiðri og sóma, og þótt
ekki sé langt umliðið síðan núverandi forsetahjón,
herra Ásgeir Ásgeirsson og frú Dóra Þórhallsdótt-
ir, tóku við völdum á Bessastöðum, hafa þau sýnt,
að þau halda uppi rausn og virðingu þessa fyrsta
þjóðhöfðingjaseturs Islands.
Islendingar hafa verið heppnir í vali fyrstu
þjóðhöfðingja sinna, og það er okkar mikla lán
að þessir ágætismenn höfðu í tíma valið sér fyrir-
myndar eiginkonur, því það þarf bæði hæfileika
og dugnað til að gegna jafn margs konar störf-
um og krafist er af húsmóðurinni á helzta heim-
ili þjóðarinnar, og hvergi er það nauðsynlegra að
myndarskapur og ástúð ríki innanstokks en á
Bessastöðum.
5