19. júní - 19.06.1953, Side 46

HALLDÓRA GUÐMUNDSDÓTTIR:
Barátta fyrir launajafnrétti
„Samkvæmt okkar löggjöf ber karlmanninum
að sjá fyrir konunni", sagði einn háttvirtur laga-
prófessor, fyrverandi ráðherra, þáverandi sátta-
semjari ríkisins í launadeilum, við mig og félaga
mína.
Ég var í samninganefnd fyrir félag, sem vav
skipað bæði körlum og konum og við fórum fram
á sömu laun fyrir sömu vinnu. Starf okkar var
netjagerð, aðalega vinna við uppsetningu og við-
hald síldarnetja.
Við höfðum raunar haft launajafnrétti á ver-
tíðinni nyrðra yfir sumartímann og það hafði
áskotnazt okkur konum átakalaust. Það var að-
kallandi, að verkið væri unnið, ekkert mátti tefja
veiðiskipin og þá var unnið nótt með degi, þar til
verkinu var lokið og skipin lögðu á miðin aftur
með veiðarfæri sín viðgerð.
Þeir tímar eru það fjarri, að þá hafði fólk þetta
ekki myndað sér nein samtök, hafði heldur eng-
in svokölluð hlunnindi. Það þurfti að kosta ferðir
sínar, útvega og greiða húsnæði, fæði og annað
til þess að geta stundað vinnuna og, eins og fyrr
segir, enginn fastur vinnutími og sama kaup, hve-
nær sólarhringsins, sem unnið var og þegar björt
var nótt, var oft og tíðum unnið allan sólarhring-
inn, sama fólkið meðan það gat staðið.
Veiðarfærin voru dregin sjóblaut upp úr bát-
unum á rimlabryggjur, sem þeir lögðust að og þar
var unnið að viðgerð nótanna undir allri himins-
ins dögg, hverju sem viðraði. Áþreifanlegir voru
yfirburðir kvenna í seiglu. Þeim virtist notast
minni svefn, að ég ekki tali um ósköpin, að matar-
tímanum eyddu þær almennt til þess að draga
að matvæli og matreiða við frumstæð þægindi,
sem að líkum lætur. Karlmennirnir hins vegar
gengu að mat sínum á matborði og gátu notið
matartímans.
Þegar suður kom, var vinnan framkvæmd í
hlýjum húsakynnum, veiðarfærin þurr og ákveð-
inn vinnutími. Þá voru þar greidd laun með hlið-
sjón af viðurkenndum kauptaxta hjá verkakvenna-
Halldóra Ó.
Guðmundsdóttir
félagi og verkamannafélagi staðarins og í sumuro
tilfellum undir taxta fyrrnefndra félaga. Stundum
var lítið um atvinnu að vetrinum. Þá fékkst að-
þrengt fólk fyrir lægri laun. Það hafði ekkert að-
hald né traust gegnum samtök. Það var óskipulagt.
Fólk þetta myndaði svo með sér stéttafélag, þeg"
ar það hafði nægilega þreifað á nauðsyn þess og
fyrsta starf félagsins var auðvitað að fá samn-
ing við atvinnurekendur og krafan um sömu laun
fyrir sömu vinnu var þar m. a. Við bentum á launa-
jafnréttið, sem verið hafði í verstöðvunum á síld-
arvertíðinni, og það virtist sýnt, að konur afköst-
uðu sízt minna við verk þetta, hvar sem væri og
allra sízt væri hægt að búast við minni afköstum,
þar sem ekki væri hægt að sakast um kulda og
vosbúð.
Sem svar við þessu var ábending um, að slíkt
fordæmi mætti ekki skapa á staðnum. Það þekkt-
ist ekki við nein önnur störf.
Meðal annars bentum við á, að við hefðum fulla
sönnun þess, að á reikningum til útgerðarinnar
væri vinna okkar kvenna metin til sama verðs
og vinna karla.
Við þessari athugasemd var misjafnlega brugð-
19. JÚNl
32