19. júní - 19.06.1965, Page 6

aldrei fái neitt um þær að vita. Er það ekki í raun
og veru öfundsvert hlutskipti, að deyja meðan allir,
sem maður hefur þekkt, sakna manns, þó að það
sé því sárara fyrir nánustu vandamenn? Minnig
Dóru forsetafrúar Þórhalldóttur mun lifa í hjört-
tun allra íslendinga, sem komnir eru tíl vits og
ára.
Hún var af góðu bergi brotin. Foreldrar hennar
voru þau Valgerður Jónsdóttir, Halldórssonar
hreppstjóra í Bárðardal, og Þórhallur Bjarnason
biskup, sonur séra Björns Halldórssonar skálds í
Laufási við Eyjafjörð.
Þórhallur biskup var um margt á undan sinni
samtíð, enda stundum miskilinn eins og gerist og
gengur. Hann gaf lengi út Kirkjublaðið og átti
þátt í nýrri biblíuþýðingu. Var um skeið alþingis-
maður og forseti neðri deildar Alþingis. Formaður
Búnaðarfélags Islands var hann einnig um tíma
og hafði forgöngu um víðtækar nýjungar í land-
búnaðarlöggjöf. Meðan Þórhallur biskup var kenn-
ari við Prestaskólann, reisti hann sér nýbýli sunn-
an við bæinn og kallaði Laufás eftir fyrra bemsku-
heimili sínu við Eyjafjörð, „þó að þar væri hvorki
lauf eða ás“, eins og frú Dóra síðar komst að orði,
heldur aðeins mómýrar, enda hafði þar áður verið
kot, sem hét Móhús. En þarna vora ræktunar-
möguleikar. Og biskup vildi að börn sín ælust upp
við sveitavinnu, eins og hann sjálfur hafði gert.
Árið 1955 gaf frú Dóra út fallega aldarminningu
föður síns. Fósturfaðir Valgerðar biskupsfrúar var
hinn þjóðkunni athafnamaður Tryggvi Gunnars-
son, og kölluðu börnin í Laufási hann „afa“. Það
liggur því nærri að segja, að Dóra Þórhallsdóttir
hafi drukkið það inn í sig með móðurmjólkinni,
að hún ætti að verða landi sínu og þjóð til gagns.
Enda var henni það vel ljóst. Á unga aldri tók hún
virkan þátt í Ungmennafélagshreyfingunni, Lestr-
arfélagi kvenna Reykjavíkur, og átti sæti í stjórn
Kvennaskólans. Og fleiri félagsmálum lagði hún
einnig lið.
sem þessar línur rita, kynntist henni fyrst
í ICvennaskólanum 1909—1910. Og hefur mér alltaf
síðan þótt vænt um hana.
Seinna unnum við saman í Lestrarfélagi kvenna.
Og ógleymanleg er mér alúð forsetahjónanna, er
þau tóku á móti landsfundum og fulltrúaráðsfund-
um Kvenréttindafélags Islands.
Hróður og reisn forsetaheimilisins að Bessastöð-
um er ekki aðeins velþekkt hér á landi, heldur
einnig víða erlendis.
Árið 1952 átti ég þess kost að njóta gestrisni
sendiherra Islands í Osló, Bjama Ásgeirsonar, og
konu hans, Ástu Jónsdóttur. Sendiherrann var þá
nýkominn heim, frá því að skila embættisskilríkj-
um sinum í Prag. Hann var sóttur að mig minnir,
í brynvarinni bifreið, á hótelið, þar sem hann bjó,
og ekið með hann með ofsahraða á stjórnarskrif-
stofu forsetans um götur, sem áður hafði verið lok-
að fyrir allri annarri umferð. Hann skilaði skil-
ríkjum sínum og var svo fluttur til baka á sama
hátt. I Osló hafa búsetu sendiherrar margra ríkja,
sem jafnframt eru sendiherrar stjórna sinna á Is-
landi, og sagði Bjarni sendiherra mér að margir
þessaia manna hefðu haft orð á því við sig, hvað
þeirn þætti ánægjulegt að skila embættisskilríkjum
sinum á Islandi, þar sem þessi athöfn færi fram á
heimili forsetans og á eftir sætu þeir hádegisverðar-
boð hjá forsetahjónunum.
I mínum huga lifir forsetafrú Dóra Þórhalls-
dóttir, sem einhver gæfuríkasta kona, sem ég hef
þekkt, þrátt fyrir það að langvarandi veikindi og
andlát móður hennar hljóti að hafa varpað skugga
á æsku hennar. En þá varð hún líka þess umkomin
að veita forstöðu heimili föður síns, meðan hans
naut við.
Ung giftist Dóra manninum, sem hún elskaði
og virti til dauðadags, eignaðist velgefin og mann-
vænleg börn og barnabörn, sem hún bar mikla
umhyggju fyrir, og var sjálf elskuð og virt af öll-
um, sem kynntust henni.
Á þann veg er gott að lifa og deyja.
S. J. M.
4
1 9. JÚNÍ