19. júní - 19.06.1965, Side 39

Norræni fundurinn 1964
Fundur kvenréttindafélaga é Norðurlöndum var haldinn
í Kaupmannahöfn dagana 6.-9. sept. 1964.
Fundinn sátu 35—40 fulltrúar: Frá Danmörku 12—14,
frá Finnlandi 7 (1 áheyrnarfulltrúi frá Færeyjum), 3 frá
íslandi, 10 frá Noregi og 4 frá Sviþjóð.
Fulltrúar Jslands voru: Anna Sigurðardóttir, Guðrún
Ileiðberg og Léra Sigurbjörnsdóttir, allar frá Reykjavík.
Fundarefnið var: Hvar stöndum við? (Vi gör status). —
Konur á vinnustöðum (Kvinder pS arbejdspladserene). —
Hægfara eða róttæk kvenréttinda-hugsjónastefna (Moderat
eller radikal kvindeideologi). — Kvenréttindi í reynd
(Kvindesag i praksis). — Um hvert efni var flutt alllangt
erindi og svo átti einn fulltrúi frá hverju landi að koma
með stutt erindi.
Anna Sigurðardóttir flutti stutt erindi um þrjú fyrstu
málin, en Lára Sigurbjörnsdóttir um það siðasta.
Kvöldið þann 7. sept. var almennur fundur haldinn í
„Húsi kvenna“ (Kvinderner bygning), þar sem einn full-
trúi frá hverju landi flutti 8—10 min. erindi um efnið:
Hvað viljum við? (Hvad vil vi?). Af tslands hálfu talaði
Lára Sigurbjörnsdóttir.
Kaupmannahafnardeildin stóð fyrir þessum fundi og sóttu
hann margir, bæði karlar og konur og urðu allmiklar um-
ræður á eftir.
Daginn eftir voru umræðuefnin þrjú og völdu fulltrúarnir
sér efni og skiptust þeir i umræðuhópa. Efnin voru: Al-
])jóðleg samvinna við félögin i heiminum. — Framfæranda-
hugtakið. — Fjölskvldubætur.
Hver hópur ræddi svo þessi efni, en engar tillögur voru
lagðar fram. Gáfust þessar hópræður ágætlega.
Síðan var gefið yfirlit yfir alla 3 málflokkana og töluðu
þá mnrgir. Kaus Guðrún Heiðberg sér fyrsta málefnið,
Anna Sigurðardóttir annað efnið og Lára Siguibjörnsdóttir
það þriðja.
Yfirleitt komu frain i umræðunum sömu vandamálin og
við höfum við að striða. — Ungu fólki er litið kunnugt um
kvenréltindi eða jafnréttismálin og sízt körlum.
I Noregi sögðu hjúkrunarmenn sig úr félagi hjúkrunar-
fólks. Þeir vildu fá hærra kaup. — Ekki væri hægðarleikur
fyrir konu að fá háa stöðu, ef karl sækti á móti, þótt konan
hefði meiri hæfileika. — Hver fulltrúi rakti í stórum drátt-
um, hvernig málin stóðu hjá þeim.
Yfirleitt gekk eins og rauður þráður i gegnum allt, hve
mikilsvirði væri, að unga íólkið lyki einhverju námi, að
það öðlaðist réttindi i einhverju starfi.
Mikil áherzla var einnig lögð é endurþjálfun, sérstak-
lega mikið unnið að þvi i Noregi. Reynt með þvi, að koma
konunum út i atvinnulifið aftur.
Fleiri þjóðir en við kjósa að fá önnur orð í stað orðsins
kvenréttindi. Það fælir unga fólkið frá, en heiti eins og
þjóðfélagsmál eða fjölskylduvandamál yrðu vinsælli.
J hófi, er haldið var eitt kvöldið, komu margir gestir,
konur frá Dansk Kvindesamfund. Þar voru margar ræður
haldnar, og flutti einn fulltrúi frá hverju landi smáræðu.
Af Islands liálfu talaði Lára Sigurbjörnsdóttir.
Framkvæmdastjóra mótsins, Ritu Knudsen, var fært að
gjöf fallegur litill borðlampi. Var það frá fulltrúum mótsins
fyrir vel unnin störf.
Siðasta daginn um liádegi voru svo fundarslit. Þökkuðu
þá fulltrúar af hálfu sinna landa. Fyrir okkar hönd þakkaði
Guðrún Heiðberg. Og fór siðan hver til sins heima.
L. S.
Nú segir Anna Sigurðardóttir litillega frá nokkrum mál-
efnum fundarins:
Það var mér fagnaðarefni að eiga þess kost, a. m. k. einu
sinni á ævinni, að sitja fund með kvenréttindakonum utan
landsteinnanna, og þvi er mér það einnig ánægja að fó
tækifæri til að segja örlitið um málefni fundarins í blaði
islenzkra kvenréttindakvenna.
Þótt málefni fundarins væri skipt í fernt með mismun-
andi heiti, var það í raun og veru aðeins eilt: Aðslaða
kverma í þiöSlífinu. Engar samþykktir voru gerðar, en
niðurstaðan var harla bágborir, og verður henni tæplega
betur lýst en með orðum Lis Groes, fyrrverandi viðskipta-
málaiáðherra Danmerkur, í viðtali við Sigriði Thorlacius
i Tímanum 21. febrúar 1965: „ . . . Annars heldur áfram sú
óheillaþróun, sem við sjóum í Danmörku, að samtimis því,
sem útivinna húsmæðra eykst óðfluga, verða þær i æ ríkari
mæli hið ódýra vinnuafl lægstu launaflokka, hið ófaglærða
vinnuafl." — Þetta kom greinilegast frarn i erindi Harriet
Holter frá Noregi. Hún er í hópi sex visindamanna frá
Sviþjóð og Noregi, sem unnu í sameiningu að rannsóknum
ó stöðu kvenna i þjóðlífinu. Bókin, sem birtir niðurstöður
íannsóknanna, heitir Kvinnors liv och arbete — Kvinners
liv og arbeid, og er hún 550 blaðsíður að stærð.
Þessi bók, ásamt bók Evu Moberg frá Sviþjóð: Kvinnor
och Manniskor, var aðalumræðugrundvöllur fundarins.
Erindi Harriet Holter byggðist á rannsóknum hennar,
en þær snerta m. a. ríkjandi skoðanir á mismunandi hlut-
verki karla og kvenna, hvernig kynferði, uppeldi og um-
hverfi móta afstöðu fólks til vinnu utan heimilis og ó
heimili og hvaða ástæður liggja til þess, að konur komast
siður en katlar í hærri stöður.
Þegar bók Evu Moberg kom út árið 1962, vakti hún
miklar umræður og deilur, og hafa þær haldið áfram meira
og minna, bæði í blöðum og útvarpi á Norðurlöndum.
Eva Moberg er öfgafengin í skoðunum og fær öfgar ó móti.
Sá hópur kvenna, sem Eva Moberg þekkir bezt, er harla
takmaikaður, en það eru einmitt þær, sem bezt skilyrði hafa
til þess að nota þau réttindi, sem þær hafa að lögum,
þ. e. a. s. háskólamenntaðar konur. En þessar konur halda
þvi fram, segir Eva Moberg, að jafnréttið, sem þær ungar
höfðu þekkt, hverfi um leið og gengið er í hjónaband.
Þessi ummæli sanna bezt, hve jafnvaigið er skammt á veg
komið, þar sem það í flestiun tilfeilum nær aðeins að dyr-
um eigin heimilis.
Það mun hafa verið ætlunin, að Eva Moberg héldi fyrir-
lestur á fundinum, en í stað hennar flutti önnur sænsk
kona, Monika Boethius erindi um hægfara og róttækar
kvenréttindahugsjónastefnur. Munurinn á þessurn tveim
1 9. JÚNÍ
37