19. júní - 19.06.1988, Blaðsíða 78

B Æ
K U R
AF
GÓÐU
FÓLKI í
FÍNU
, HÚSI
Istuttu máli fjallar þessi fyrsta
skáldsaga ljóö- og leikritaskálds-
ins Nínu Bjarkar Árnadóttur,
um ár ílífi ungrarstúlku. Ár sem
hefur afgerandi áhrif á alla framtíð
hennar. En Móðir — Kona — Meyja
er meira en það, hún er ljóðræn lýsing
á fólki og tilfinningum, og ef til vill
ber að lesa bókina sem eitt langt ljóð,
frekar en að lesa hana sem skáldsögu.
Sumarið 1958 er Helga sextán ára
og yfirgefur öryggið hjá pabba og
mömmu í Heiðarbænum. Hún fer í
vist til Reykjavíkur, til hjóna sem
móðir hennar þekkir, og hefur með
sér ársgamla dóttur sína Áslaugu.
Henni er forkunnar vel tekið bæði
af húsbændum og hjúum, en auk
hjónanna Hjálmars og Heiðar eru á
heimilinu tvær kerlingar sem hjónin
hafa tekið upp á arma sína, systurnar
Sína og Setta.
Umhverfið er að mörgu leyti fram-
andi fyrir Helgu. Aldrei hefur hún
kynnst svona fínu fólki og svona fínu
húsi, og þar við bætist að allir keppast
um að dekra við þær Áslaugu, svo
Helga er bæði heilluð og hrifin í senn,
og til að byrja með svolítið skelkuð
yfir þessu fólki og óvæntum blíðuhót-
um þess. Þó dylst henni ekki að eitt-
hvað er að í sambúð Hjálmars þing-
manns og Helgu konu hans, þó þau
séu góð, eru þau óhamingjusöm, og
eiga brátt samúð Helgu alla. „Mér
þótti vænt um þennan einmana fína
mann.“ (bls. 61) Ekki síður finnur
hún til með Heiði sem ennþá þjáist
yfir heitrofum sem hún varð fyrir í
æsku, en á hverju ári vefur hún mynd
unnustans ótrúa og brennir á báli,
78
íklædd brúðarkjól, á meðan Hjálmar
fylgist með henni álengdar og grætur.
Helga tekur hlutunum eins og þeir
koma fyrir. Hún leggur ekki dóm á
umhverfi sitt, heldur lætur tilfinning-
arnar ráða, bæði í samskiptum sínum
við fólkið í húsinu, og eins þegar hún
verður ástfangin af Ameríkanasynin-
um Villý, sem býr í aumasta hverfi
borgarinnar, braggahverfinu. Fyrir
Helgu eru hlutirnir annaðhvort góðir
eða vondir, og ef henni finnst fólk
vera gott, vill hún allt fyrir það gera.
Hún gengur inn í hlutverkið senr dótt-
ir og félagi hjónanna, sem frá fyrstu
stundu eru ófeimin við að gæla við
hana og gráta upp við öxlina á henni,
og er jafnframt sú sem þau geta sam-
einast um.
Grein: Lilja Gunnarsdóttir
Aðeins er tæpt á stéttarandstæðum
í sögunni, þó að Helga velti slíkum
hlutum ekki fyrir sér. Arnór bróðir
hennar kemur með nokkrar háðsleg-
ar athugasenrdir unr hið lífsþreytta
auðvald í byrjun sögunnar, en Helga
tekur ekki undir slíkt hjal, því Heiður
og Hjálmar eru góð, það er allt og
sumt. Pó er ljóst að það er ekki Villý
að kenna að hann er á hálli braut,
hann er góður þó að hann sé í ein-
hverri vitleysu, og kannski er hægt að
bjarga honum. Öðru máli gegnir urn
Sigga, bróður Helgu, hann er reyndar
ekki vondur, það er engin persóna
sögunnar, en vandræði hans eru hon-
unr sjálfum að kenna, auk þess að
vera of viðkvæmur gat hann „aldrei
fundið annað en dimmar götur lífsins
— hann gat aldrei lært að leita ann-
arra gatna, hvernig sem reynt var að
kenna honum það.“ (bls. 130)
Stíll Nínu Bjarkar er myndrænn og
ljóðrænn í senn. Hún málar myndir af
persónum sínum og tilfinningum
þeirra. Hrynjandi ljóðsins er allsráð-
andi í frásögninni, stuttar setningar
vefjast um hvor aðra og mynda heild,
rétt eins og Helga syngi sögu sína:
„Heiður var þar í hvíta kjólnum. Og í
dældinni í garðinum var bálið. Var
brennan. Myndin sem brann. Og
Heiður fór að dansa hálfhlæjandi í
kringunr dældina. Kringum myndina.
Kringum karlmanninn. Bálið lýsti
Heiði og hún var ógurlega fögur þar
sem hún dansaði í hvítum kniplinga-
kjólnum með ljóst sítt hárið slegið —
dansaði kringum myndina. Kringum
vefinn. Svo fór hún að syngja. (bls.
45)