Morgunn - 01.12.1965, Blaðsíða 6

84
MORGUNN
trúuðustu og ofstækisfyllstu, án þess að gera sér þess grein.
Þeir hafa einungis varpað Guðstrúnni fyrir borð en bitið sig
fasta í einhverjar kennisetningar, fræðilegar, pólitískar eða
hver veit hvað. Og sennilega hefur ekkert böl dunið meira á
mannkyninu en hin heiðna, pólitíska ofsatrú, sem vér þekkj-
um svo vel úr sögu síðustu áratuga.
Vér skuium fyrst líta á, hvað sameiginlegt sé trú og þekk-
ingu, og hlýtur að leiða báðar fyrr eða seinna í sama farveg.
Þar verður fyrst fyrir að hvoruga fær maðurinn öðlazt án
leitar og reynslu.
Vér getum ekki öðlazt þekkingu án þess að leita hennar.
Fávísir komum vér í þennan heim, og miklu af skammvinnri
ævi hljótum vér að verja til þess að afla oss þekkingar. Þar
á ég ekki við hinn venjulega skólalærdóm, heldur allt það,
sem lífið og samtíð vor krefst af oss, að vér vitum, til þess
að geta tekið þátt í kapphlaupi tímans án þess að dragast
aftur úr eða verða troðnir undir.
Trúna öðlumst vér heldur ekki án leitar og reynslu. Að
vísu getum vér lært svo og svo margar trúarsetningar, rétt
eins og vér lærðum kverið utan bókar í bernsku. En þær
setningar verða oss dauður bókstafur, þegar á reynir, fyrr
eða síðar. Einskis virði, ef vér höfum ekki hlotið trúar-
reynslu samtímis, öðlazt trúna fyrir einlæga leit.
Ein af mestu náðargáfum mannsins er leitarþráin og leit-
in. Hin óstöðvandi þrá eftir því að finna eitthvað nýtt, fá
fótfestu, sem unnt er að treysta á, til þess að leita áfram,
klífa hærra, reyna fleira, öðlast víðari sýn. Oss var boðið:
Leitið og þér munuð finna. Skipan og fyrirheit fylgdust að,
og reynsla vor mannanna um aldaraðir hefur sýnt, að fyrir-
heitið var uppfyllt, ef vér einungis leitum af einlægni og
áhuga. Meira að segja leitin sjálf er uppfylling fyrirheitis-
ins að verulegu leyti. Á þessum krossgötum leitarinnar mæt-
ast trú og vísindi. Andstæðan milli þeirra skapast fyrst, þeg-
ar annarhvor aðilinn telur sig hafa höndlað allan sannleik-
ann, og sér ekkert annað en sitt eigið viðfangsefni og sjónar-
mið. Þá er maðurinn kominn í hættulega sjálfheldu. Þá er