Morgunn - 01.12.1965, Blaðsíða 7

MORGUNN
85
boðorðið um leitina gleymt. Hann fyllist ofmetnaði og jafn-
vel andúð á þeim, sem aðra skoðun hafa. Þekkingin lítur
trúna smáum augum, og trúin segir þekkinguna á villigöt-
um, og undir þessum kringumstæðum hafa báðar rétt fyrir
sér. Þessi viðhorf hafa löngum gefið efni til harðvítugra
deilna, og hafa heft eðiilega þróun mannsins og andlegs
þroska hans.
Vér skulum taka dæmi. Visindamaður hefur gert mikil-
væga uppgötvun, sem ef til vill nægir til þess að skapa
straumhvörf í fræðigrein hans. Ef hann, að því búnu, eins
og stundum kemur fyrir, nemur staðar og telur öll vanda-
mál vísindagreinarinnar leyst, og hefur ömun eða andúð á
þeim, sem leita áfram og jafnvel tálmar för þeirra, er hann
kominn í sjálfheldu. f stað þess að vera brautryðjandinn,
frumherjinn í sókn mannkynsins, hefur hann gerzt Þrándur
í Götu þeirrar verðandi, sem mannkyninu er ásköpuð. Að
vísu verður hún aldrei heft til fullnustu, aðeins tafin um
stundar sakir.
En líkt fer einnig þeim, sem haldnir eru einstrengingsleg-
um trúarskoðunum, og fá í þeim efnum ekki litið neitt ann-
að en hið þrönga sjónarsvið síns eigin sálarglugga. Vér menn
erum ólíkir. Engum tveimur hæfa algerlega hin sömu klæði,
og því síður hæfir sama trú eða sama lífsskoðun tveimur
einstaklingum að öllu leyti. Vér getum aðhyllzt sömu megin-
drætti, sama trúarform, en vér lítum það ekki algerlega
sömu augum. Það er að vísu oft þægilegt að geta varpað
öllum sínum áhyggjum og vandamálum í skaut einhvers
rétttrúnaðar, geta þokað burt öllum efasemdum. En því
miður reynist slíkt oft sjálfsblekking þegar í harðbakkana
slær. Þess vegna er miklu gæfuvænlegra, að geyma innra
með sér neista leitarþrárinnar, eiga leitargleðina, geta fagn-
að fyrirheitinu um að eiga eftir að finna, aðeins ef leitinni er
áfram haldið, geta bætt einhverju í sjóð reynslu sinnar og
aukið einhverju, þótt örlítið sé, við hæð þroska síns. Þennan
fögnuð eiga þeir einir, sem geyma ljós sannleiksleitarinnar
í hjarta sínu, og eiga þar um leið yl kærleikans. Ef þetta