Morgunn - 01.12.1965, Blaðsíða 10

88
MORGUNN
og skynjun hans og hreyfing. Og þá liggur nærri fyrir oss
að spyrja: Getur slík allsherjar tilfinning allra kynslóða
hinna ólíkustu þjóða verið blekking ein eða ímyndun? Eg
held vér verðum að hugsa oss vel um áður en vér svörum
því játandi, að minnsta kosti á meðan vér höfum ekki í
höndum óyggjandi sannanir þess, að mannkynið vaði hér
í villu og svíma.
Ekki þarf að fjölyrða um það, að kristin trú hefur reist
sitt víðtæka hugmyndakerfi að verulegu leyti á þeirri for-
sendu, að maðurinn sé ódauðlegur. Upprisa Krists verður
þar sá kjarni eða grundvöllur, sem ekki haggast, á hverju
sem annars veltur. Hins vegar er það jafnvíst, að efnishyggj-
an afneitar ódauðleika sálarinnar, á þeirri forsendu meðal
annars, að án hins áþreifanlega efnis, sé ekkert lif hugsan-
legt. Þá er einnig víst, að viðteknar kenningar kirkjunnar
um framhaldslífið hafa ekki fullnægt trúarþörf eða trúar-
kröfum f jölda nútímamanna, og margt í þeim beinlínis brot-
ið í bág við heilbrigða skynsemi þeirra og siðferðiskennd,
þótt þeir að öðru leyti hafi trúað eða að minnsta þráð að
geta trúað á ódauðleika mannsins. Þegar trúarkenningarnar
fullnægðu þeim ekki, eða voru þeim ógeðfelldar, hlutu þeir
annað hvort að varpa ódauðleikatrúnni frá sér fyrir fullt og
allt, eða leita nýrra svara við spurningunum um framhald
lífsins og möguleika þess. Leitarþörf trúar og þekkingar
mættust hér í miðri götu.
En hvers vegna er spurningin um framhaldslíf mannsins
svo áleitin við oss? Þó að fleira komi til, eins og síðar verður
drepið á, hygg ég þessu verði bezt svarað með ummælum
ágæts íslenzks menntamanns Jakobs Smára skálds. En hann
segir: „Það var auðvitað fyrst og fremst sjálfs mín vegna,
en þó fannst mér ég stundum geta sætt mig við algera út-
slokknun fyrir sjálfs míns hönd. En mig óaði við útslokkn-
un fyrir hönd annarra, sem farið höfðu varhluta af gæðum
lífsins. Mig óaði við þeim örlögum, að vera fleygt inn í ís-
kalda, miskunnarlausa tilveru, til að þjást þar í nokkur ár,
og eiga svo að slokkna út af. Ég fann, að þetta var hróplegt