Morgunn - 01.12.1981, Blaðsíða 60

154
MORGUNN
arinnar umhverfðist og ótal tegundir plantna og dýra náðu
sér aldrei fyllilega eftir geimskotið mikla. Aðrar lifðu af
breytinguna, og nú erum við fjarskyldir ættingjar risaeðl-
anna að komast á snoðir um hörmungarnar sem yfir dundu
skelfingarnóttina köldu fyrir 65 milljónum ára.
Efasemdir
Smástirniskenningin er ekki sönnuð til fulls og aðrar
skýringar koma enn til greina. Kenning þessi á upptök
sín í þeirri uppgötvun jarðfræðinga, að óvenjumikið af
frumefninu iridíum hefur fundist í 65 milljóna ára jarð-
lögum víðs vegar á hnettinum. Frumefni þetta er annars
óalgengt á jörðinni, en algengt í loftsteinum í geimnum.
Ýmsir fræðimenn telja hið mikla magn þessa frumefnis
hafa safnast fyrir í jarðlögum þessa tímabils fyrir tilstilli
hafstrauma og hagstæðrar setlagamyndunar. Aðrir að-
hyllast sendingu af himnum.
En ekki er sopið kálið þótt í ausuna sé komið. Jafnvel
þótt víst væri talið að smástirni á glapstigum, ca. 10 km
að þvermáli, hefði hæft jörðina með brauki og bramli
og splundrast í agnir, er ekki þar með víst, að útrýming
risaeðla og annarra skepna hafi fylgt í kjölfarið. Fulltrúar
veðurfarsbreytinga meðal vísindamanna hafa enn ekki lagt
árar í bát og finna margt til foráttu kenningunni um um-
ferðarslys í geimnum.
Flestir voru vantrúaðir á landrekskenninguna, þegar
henni var ýtt úr vör: kenninguna um rek landa og heilla
heimsálfa á yfirborði jarðar. Frekari sönnunargögn vant-
aði og fyrst að þeim fengnum var kenningin talin góð og
gild. Smástirniskenningin um endalok risaeðlanna þarf
frekari vitni til að standast strangar yfirheyrslur vísind-
anna. Kannski er hún röng, kannski er hún rétt.
En það er óvissan og leitin sem einkennir vísindin og
gerir þau spennandi, þótt ánægjulegt sé að komast að