Morgunn - 01.12.1981, Síða 64

158
MORGUNN
og síðast fólk með heilahólf, sem eru um 95% af höfuð-
kúpurýminu, hvorki meira né minna. Hjá mörgum sem
teljast til síðastnefnda hópsins, á alvarleg fötlun sér stað,
en stórtíðindi þykja, að um helmingurinn í þessum flokki
virðist stálsleginn og með gáfnastig yfir 100 — þ.e.a.s.
gáfur meiri en í meðallagi alls þorra manna, samkvæmt
gáfnaprófum.
Að sögn John Lobers er örðugt að meta nákvæmlega
þyngd heilans í stærðfræðinemanum sem áður var nefnd-
ur, en sennilega er hann milli 50 og 150 grömm og alla
vega hvergi nálægt meðalþyngd (1.5 kílógrömm). Hvernig
í dauðanum er hægt að komast af með heila af svo skorn-
um skammti og jafnvel spjara sig eins og þessi ungi mað-
ur, spyr prófessorinn?
Lorber ályktar í fyrsta lagi, að óhemjumikil sparigeta
sé fyrir hendi í heilanum, líkt og í nýrum og lifur. Ef hluti
heilans skaddast, hleypur annar í skarðið, og getur þetta
bersýnilega gerst í miklu ríkara mæli en talið hefur verið.
1 öðru lagi heldur hann því fram, að heilabörkurinn sé í
rauninni ekki jafn mikils megandi og menn hafa haldið
til þessa. Hin dýpri lög heilans, en svo vill til að þau verða
síst fyrir barðinu á heilavatnssýkinni, eru ekki jafn „frum-
stæð“ og af er látið.
Með þessum tilgátum tveim kemur hann við kaunin á
helgum hugmyndum heilafræðinnar og hafa þvi eins og
við á í vísindunum hafist rökfimiskylmingar með fræði-
mönnum samtímis þvi, að víðtækari rannsóknir fara fram
á uppbyggingu heilans. Þar eru enn ónumdar heimsálfur
og margt ókannað.
6. mars 1981.