Morgunn - 01.12.1991, Blaðsíða 56

Siðgæði í Búddhisma
MORGUNN
„we are punished by our sins, not for them". (Okkur er
refsað AF syndunum, ekki VEGNA þeirra).
Gerðir manna eru aðeins heppilegar eða óheppilegar,
hafa góðar eða slæmar afleiðingar í för með sér. Hug-
takið sem notað er í frummálinu er „kusala" eða
„akusala" og er þýtt á ensku sem „wholesome" eða
„unwholesome". hað er allt og sumt. Synd eða erfða-
synd er þá ekkert alvarlegra en þaö að fæðast með
óuppgert „karma". Bak við áherslu kristninnar á synd-
inni liggur sókn hennar í vald. Það er ekki mögulegt að
skilgreins trúarbrögð nema hugtakið „vald" komi inn í
þá skilgreiningu. En Búddhisminn afnam allt vald
(viðurkenndi ekkert vald) - sama gerði Krishnamurti.
Enn kemur mér okkar gamla Asatrú upp í hugann.
Hún boðaði heldur ekki vald goðanna eða annarra:
Abyrgðin var einstaklingsins. Abyrgðin er einfaldlega
þín. bað er meira en tímabært að heiðnin sé metin að
verðleikum.
Hindúar eða Indverjar stunduðu (og stunda enn)
meinlæti - ekki síst á dögum Búddha. Upphaf búddh-
ismans var einmitt það að Búddha sneri baki viö öllu
meinlæti. Þess í staö boðaöi hann HÓFSEMI. Það er
kallaður MEÐALVEGURINN - meðalhófið. „Það sem
ég boða er meðalhófiö", sagði Búddha iöulega. Einar
öfgarnar framkalla nefnilega aðrar gagnstæðar öfgar.
Það er einfalt eðlisfræðilegt lögmál að verki: því fastar
sem þú kastar bolta í vegg þeim mun sterkara verður
frákastiö. Þetta lögmál gildir ekki síöur á hinu andlega
og siðræna sviði en hinu efnislega.
jú, hindúar stunduðu meinlæti (og Yoga upphófst
raunar sem meinlætastefna), en af nokkuð annarri
ástæðu en hinir kristnu. Meinlætið skyldi styrkja viljann
og sterkur vilji skyldi gefa vald. Enn og aftur: Búddha
viðurkenndi ekkert vald. I sess valda setti hann VISKU.
Valið er þitt.
Búddha boðaði því hófsemi hvað nautnir varöar og
okkur þætti sú hófsemi all ströng - kannski úr hófi
54