Morgunn - 01.12.1991, Blaðsíða 62

Siðgæði í Búddhisma
MORGUNN
huganum vakandi og skýrum - hugrækt er leiðin. Fátt
fer ver saman en hugrækt og áfengisneysla.
2) Stjórn viljans slaknar og þar með siðgæðisvitund
neytandans. Maður undir áhrifum er því líklegur til
ýmsilegs þess sem hann myndi aldrei henda ódrukkinn.
Það er því viðbúið að hann brjóti hin Heitin fjögur í
framhaldinu.
3) Hin vanabindandi áhrif áfengis og annarra vímugjafa.
Vanabindingin gengur þvert á það frelsi eða óhæði
einstaklingsins sem að er stefnt. Jafnframt því sem
einstaklingurinn heimtar sífellt meira frelsi frá umhverfi
sínu, takmarkar hann sjálfur stöðugt meira og meira
frelsi sitt hið innra.
Aldrei fyrr hefir verið meiri þörf fyrir fimmta Heitið
en einmitt nú.
Lýkur þar með að fjalla um Heitin fimm.
Heitin fimm eru það sem kallað hefur verið „nei-
kvætt" siðgæði. „Neikvætt" er aðeins í merkingunni
óvirkt (passíft) - það sem ekki „má", það sem ber að
varast. Ef þetta er gagnrýnt, þá er því svarað þannig að
upphafið hljóti að vera það að uppræta versta illgresið
- ræktunin geti svo og eigi að koma í framhaldinu. En
það er aðeins fyrsta skrefið sem er „neikvætt". Fram-
haldið af því að skaða ekki, hlýtur að vera að vernda.
Sá sem sneiðir hjá „vondu" tali (í víðustu merkingu eins
og um hefir verið fjallað) á ekki kost á öðru en „góðu"
tali. Og þannig er hægt að halda áfram.
En í búddhisma er einig því til að dreifa sem nefnt
er „jákvætt" siðgæði. bað nefnist „Brahma-Vihara" sem
merkir „guðlegar vistarverur" og greinist í fernt:
60