Útvarpstíðindi : nýr flokkur - 01.01.1952, Blaðsíða 30

við laganámið, nema kennski síðasta ár-
ið, þá lauk hann þó lagaprófi á til settum
tíma, eftir 6 ár, eða vorið 1886. Sama
sumar hélt hann heim til Islands og nú
hófst embættisferill hans. Fyrstu árin
heima var hann tvisvar settur svslumað-
J
ur, og málaflutningsmannastörfum
gegndi hann einnig við landsyfirréttinn.
En 3. nóv. 1889 var hann skipaður lands-
ritari. Það embætti var þá eins konar
fulltrúa- og skrifstofustjórastarf hjá lands-
höfðingjanum, en landshöfðinginn fór þá
með hið æðsta vald innanlands, undir yf-
irstjórn íslandsráðherrans í Kaupmanna-
höfn.
Landsritarinn hefur því haft aðstöðu
til að kynnast til hlítar öllum greinum
framkvæmdavaldsins og einnig löggjaf-
arstarfinu. Hefur því þetta embætti ver-
ið hinn bezti skóli fyrir ungan mann, sem
örlögin höfðu ætlað að verða æðsti mað-
ur þjóðarinnar á sínum tíma, eins og var
um Hannes Hafstein.
Um sama leyti og hann varð landritari,
eða 15. október 1889, kvongaðist hann
og gekk að eiga Ragnheiði, dóttur Stef-
áns Thordarsen, prests í Vestmannaeyj-
um og konu hans Sigríðar Stephensen
frá Viðey, en hún hafði áður verið mið-
kona Péturs amtmans, föður Hannesar,
en Ragnheiður var alin upp hjá Sigurði
Melsted, forstöðumanni prestaskólans, og
konu hans og var hún kjördóttir þeirra.
Frú Ragnheiður var hin glæsilegasta
kona. Sá ég hana oft í æsku og virtist hún
bera af öðrum konum, svipað og Hannes
bar af öðrum mönnum. Klemens Jónsson,
sem lengi var nánasti samstarfsmaður
Hannesar og þeim hjónum nákunnugur
lýsir hjónabandi þeirra á þessa leið:
„Frú Ragnheiður var ekki einung-
is eiginkona ham í þess orðs bezta
og innilegasta skilningi, heldur Uka
hans bezti vinur og félagi. Þau voru
svo samnjmd og samtaka í ollu, að
ég efast um, að ég hafi nokkurn tíma
þekkt hjón eins samnjmd og þau.“
Sjálfur segir Hannes Hafstein í afmæl-
isvísum til konu sinnar, meðal annars:
„Mín ástmey, mín vina, þú lukka míns lífs
sem lofa mér þorðir þér sjálfs til vífs.
Eg undrast það magn, sem í œsku þú ber,
þig elskar og dáir hver vitund í mér.
Hver afltaug, hver neistinn í anda mínum
fær eld sinn og næring í kærleik þínum."
Um þetta leyti fór Hannes Hafstein
fyrst að gefa sig að stjórnmálum. Hann
var fulltrúi á Þingvallafundinum 1888 og
stóð þar á öndverðum meið við alla aðra
fundarmenn, vegna þeirra skoðana, sem
ég áður gat um. Varði hann þessar skoð-
anir sínar af kappi og festu, þó hann
stæði einn, en þó með fullri prúð-
mennsku, að því er samtíma heimildir
votta.
Vegna þessarar afstöðu sinnar, var
hann í sumum blöðum landsins kallaður
„afturhaldsmaður“. Hins var síður getið,
að á þessum sama Þingvallafundi, flutti
hann, ásamt tveim öðrum mönnum, til-
lögu um jafnrétti karla og kvenna, að
svo miklu leyti, sem almenn íslenzk lög-
gjöf gat þá ákveðið um slíkt, enda studdi
hann eftir það jafnan réttindi kvenna.
Ut af fyrirlestri, sem Hannes Hafstein
hélt hér í Reykjavík um þessar mundir,
þar sem hann hélt fram ýmsum róttæk-
um skoðunum, kallaði eitt blaðið hann
— sósialista — þ. e. jafnaðarmann og
taldi, að slík stefna ætti ekki erindi til
Islands og væri næsta skaðleg. Hygg ég
að vísu sönnu nær, að kalla Hannes Haf-
sein jafnaðarmann heldur en afturhalds-
mann. En hvorugt var þó rétt. Hann var
frjálslyndur umbótamaður, eins og allt
30 ÚTVABPSTÍÐINDI